En chësc ann d'aisciöda él lites ti comuns ladins dl Südtirol. Val' é sigü: i comuns ne pó nia plü se pormëte da fá inant la politica falimentara en cunt dl frabiché por nosta jënt! I sun bele tan inant che i badioc mosöra sü paisc cun Cortina d'Ampëz, ajache i prisc di terac y dles abitaziuns é tan alc che nosta jënt n'á nia le mö' da i paié. Al n'é daldöt nia vëi che i comuns y ombolc ne pó fá nia cuntra chësc svilup y chësta tendënza, ai á competënzes assá dades dala lege por nia tomé te na maiú svenüda y speculaziun.
Nia da crëie n'é la situaziun p.ej. tl comun de Badia, olache assegnatars de grunc da frabiché alisiré n'á nia le mö' da mëte man o da rové, y chi che ess le mö' (de davagn
mesan-alt) ne sciafia nia (urbanisticamënter) da ciafé n toch de terac por süa pröma abitaziun! Sunse bele tan inant che nüsc grunc y nüsc cuatiers é ma plü ogec de investiziun y nia de vita? Dal bunsëns y dala cosciënza politica locala infora messass n Comun ester al'altëza da respogne ai debojëgns de süa jënt por la costruziun dla pröma ciasa. La pröma ciasa é n dërt! Sciöche la familia. Ara vá ince da ciafé soluziuns tecniches y deviaziuns normatives por amplié hotí, dites, üties de munt... realisé na man de chalets che é interessanc plü por gní venüs co por funzioné da hotí o residences! Orunse jí inant insciö? Jan inant cun la politica di ultims 20 agn ne dorarara nia di che Corvara y Calfosch deventará fora de sajun »ghost villages« y de sajun turistica alta na sort de »fabrich industriala« che á ma un n fin: le davagan. I savun avisa che ci che á tigní sö cina aldedaincö l'atrativité de nüsc hotí, nüsc paisc, nostes contrades... é l'autentizité, la »anima« te nüsc paisc, fata de jënt scëmpla, families, umilté y laur. Te chisc aspec stá ince nosta forza. Al é n gröm de raiuns dai schi al monn che á de bi implanc y de beles munts... mo che ne tira nia tan, ajache ai é ma implantá iló y nia chersciüs cun storia, cultura y lingaz! Cun vigni porsona che mëss lascé so paisc – te nosc cajo por i prisc da frabiché y vire massa alc – s'un vá n toch de paisc.
(de Iaco Rigo)