La Usc di Ladins

Vaste a fá le test? Chësta é öna dles domandes ch’i á aldí le plü gonot chisc dis. Sambëgn se referëscera ala gran campagna de test che vëgn fata chësc fin dl’edema tl Südtirol. Tröpes porsones jará a le fá, mo al n’é ince na dërta cumpëda che ne jará bonamënter nia. Danter la jënt ch’i á podü baié n’él öna che ne vá nia deache ara se tëm da messëi sté diesc dis en carantena, n ater ne vá nia deache de sü compagns ne vá gnanca, na terza ne vá nia deache ara cospetëia doía "n bel gran teater", na cuarta ne vá nia deache ara ne se tëm nia dal virus, na cuinta se sint bun y ne vëiga porchël nia ite ciodí che ara messass jí. Inultima n’él na sesta che ne vá nia, deache ara mina che al ne portes a nia, che te n pér de mëisc sunse indó tla medema situaziun. Chëst’ultima podess avëi rajun. I me tëmi ince iö che canche al gnará indó jënt da d’atres provinzies mëtera man danü, y chësc bonamënter cina che le virus ne se desfanta nia ia dassú, o cina che an ne ciafa na variora aladó. Mo impó diji: Iö vá a fá le test.

Iö vá, ciodí ch’i sun dla convinziun che cun chësta campagna jarára da isolé n gröm de caji positifs, y insciö ince da ti tó jö pëis a nüsc ospedai che vá porsura. Iö vá a fá le test ince sc’i ne sinti nia, deache al ne m’é nia anfat sce doturs y infermieres mëss fá edema por edema ores surafora. I vá a fá le test, deache i oress che les scores y scolines dauriss poscibilmënter bele en lönesc, ince sce al foss ma por val’ edema. I vá deache magari pói contribuí da salvé n toch de sajun da d’invern por chi che se stá cun trica y ó lauré. I vá a fá le test ince cun le risch da messëi sté en carantena zënza me sté mal, deache plü ion stái te ciasa zënza me, co risćé da ti taché le virus a zacai che podess rové te intensif. I vá a fá le test deache i sá che i ne sun nia su sön chësc monn y che en chësc iade pói dé mi contribut zënza fá de gran sforc. I vá a fá le test deache i me pënsi che i dess mostré solidarité defrunt ala coletivité, ince defrunt al berba de 80 agn che ess podü nen vire 85 sce al n’ess nia ciafé le virus, y defrunt a dötes les families che é suramenades o che á familiars te ospedal y ne pó gnanca pormez. Y nia inultima: i vá a fá le test deache i ó finalmënter nen gní fora da chësta situaziun, avisa sciöche düc canc os. I ne sá nia sce chësta campagna é la soluziun, mo i mini che al paies la mëia da porvé.  (Pablo Palfrader)