Na surpreja de toponomastica ladina de marueia sun Ciandevaves

Data

18 de fauré 2020

Galaria retrac

Grandeza scritura

riduci dimensione font aumenta la dimensione del font

Social

FacebookTwitterGoogle Bookmarks
Nia na pitla sudesfazion y plajëi n con' de inuemes (de etimologia y toponomastica, a tò ca paroles de na cërta erudizion) iel a traversé via per i Plans di Palusc la Mont de Sëuc de viers de Sautaria, per ruvé pona da man ciancia ite sun la Mont Ciandevaves/Pana.
Sun sëida cun i Plans di Palusc iel n iede l Col dal Fil, che se auza mpue' cun si blòt pitl bosch y che à nce abù la fertuna de ne vester nia unì tichenà cun lëns sturcei tl mëns de nuvëmber dl 2019, canche l ie suzedù de gran spavënc cun n gran dann te truep raions. Tla pert dla Mont de Sëuc bele plutosc daujin da Sasplat y Saslonch y che à inuem Sautaria, che ie n inuem drët bel y uriginel, iel nce bel che l ie inuemes coche Floralpina, Tirler, Molignon, Saltner ..., ma lassù tla pert mo ala ndrëta fóssel nce stata la lueges-ustaries »Śanon« y »Ric«. Ne n'à pa chisc inuemes na cërta urginalità y na tunalità feter ladina!? Ma chësta valguna risses n con' di inuemes ne n'ie segurdenó scrites tla minonga de vester zeche de cumplet! L ie mé mpue' sciche »arziché la cossa dla toponomastica«, y les ie per ruvé pona, a jì inant, a na realtà de inuemes che fej propi cialé ca dassënn y che ie da pudëi udëi y liejer sun Ciandevaves pra l bel Zënter da pudejé, scialdi bën urganisà per chësc sport scialdi bel. L ie propi da messëi fé de gra uedli a udëi sun chëla gran tofla de chël zënter dal sport duc i inuemes da na richëza culturela de toponomatica ladina, da cialé ca y feter da ne crëier nia, per tanc che ne n'à deguna cunescënza de chël raion te
chël bosch.
Tlo iel sun la tofla dl Zënter da pudejé scrit su, pra la trasses, n iede l livel de cunsistënza de deficultà, »raida saurida, raida mesana y raida ria y mpeniativa«, nce i inuemes che ie propi na richëza dla toponomastica ladina: Val Scura, Vedl Verzon, Mont Dessot, Col dal Disé, Palusc, La Buja (da chël pont iel nce dessenià ite che la trassa va inant de viers de Mont de Sëuc), y pona mo Lech, Verzon dai Lëns y Col Tumblei.
Ne n'ie pa chësta cossa y realtà de inuemes defin ladins nia zeche de scialdi bel? Propi na cërta sudesfazion y n plajëi (a repurté mo n iede la paroles dl scumenciamënt), a pudëi cialé sun chëla tofla scialdi nfurmativa dl »Zënter de pudejé« sun Ciandevaves!  (Oscar Prinoth dl Rezia, Urtijëi)