Bel plën de inuemes ladins. Vel' inuem fossa da adaté

Data

16 de jugn 2020

Galaria retrac

Grandeza scritura

riduci dimensione font aumenta la dimensione del font

Social

FacebookTwitterGoogle Bookmarks
A jì da plaza S. Durich via per »puent de Pana« rùven delà da ruf tla streda Sneton, che gëura nosc luech de Urtijëi a na relatà toponomastica de inuemes de cëses y de stredes che ie ladins y dala gherdëina. Ulon ti cialé ala cëses y pona nce ala stredes. Tlo iel n iede bel debota la cësa »Cuecenes«, ex cësa de Dolfi dl Pizuela y basite na »butëiga dal pan«. Mé n valgun vares dessëura iel pona l gran frabicat dla »Cësa de Chemun«. A jì inant pàssen pona via la »Cësa Sneton« (ex Demetz dl Faujëina) y pona rùven for a man drëta pra la vedla »Pension Sneton« cun al didancuei basite na ustaria. Nëus son ntant nce bele passei via a man ciancia la ustaria Terrazza che fossa per gherdëina la teras. A jì pona inant da man drëta pàssen via la gran cësa che à inuem »Plajes« y suinsom la bela cësa dal inuem »Ansciuda«. Decà da streda iel la gran cësa »Bruel«, ulache l ie nce scrit su che la jënt de chëla cësa fova stac »Muradëures« y n valgun vares plu inant iel la vedla cësa dal inuem »Mureda«. A jì inant do la streda Sneton iel bel prësc a man ciancia la cësa »Plan de Mureda« y pona vën la cësa »Emma«, prësc do la cësa nueva »Belpra« y la cësa »Salares«. Dessëura la cësa che ëssa inuem »Ratic« (ma scrit »Ratitsch«). Decà da streda rùven pra la cësa Salim y pona pra la gran cësa che à si vedl inuem »Costa« cun si bel vedl tublà daujin. Do n valgun var' iel dessëura pert de streda la cësa »Rumanc« y sëurassù la cësa »Palua«, dessot pona la cësa scialdi cunesciuda »Doss« y tl cianton iló viainsom la cësa »Gardis« cun si culerazion scialdi bela ros-ghialicia. Mbën, chësta ie la situazion »ladina« dla cëses cun si biei inuemes. Sce ti cialon ala stredes y si inuemes, pona iel sa Bruel na tripartizion; a man drëta pëia su la streda Sneton, coche on bele udù, a man ciancia pëia ora la streda Mureda, tamez y ndrë' su iel la streda Scurcià, cun do zirca cënt metri na desvieda tla streda che à inuem Mëisules. Suinsom va la streda Scurcià pona ite tla streda Sobosch, ma puech dant pëia mo ora de viers de vëies la streda Pinoi. Dala cësa Rumanc demez de viers de man ciancia pëia su nchin scialdi insù la streda Resciesa, che ruva sal gran bosch de Urtijëi dal medemo inuem.
Chësta ie bel avisa y scialdi a puntin la situazion toponomastica dla cëses y dla stredes delà da puent de Pana, da ulache nëus son piei via, giapan na bela sudesfazion per nosta sensibltà y cuscienza ladina. Te chësc raion da na »toponomastica« bel bret ladina y ala gherdëina iel na situazion ulache na cësa vën renuveda. L ie la cësa che fova scialdi da giut stata la Pensione Sole, n inuem defin talian bonamënter dat ti tëmps dl fascism cun chëla burta ditatura. Chësta cësa che vën śën renuveda mantën inant si inuem »Casa al Sole«. Ne fóssel pa nia bel y passenënt sce n mudëssa te chësc mumënt de renuvamënt nce l inuem dla cësa, ti dajan n bel inuem ladin, che jissa nsci nce a una cun duta la toponomastica dl raion ntëurvia?  (Oscar Prinoth dl Rezia, Urtijëi)