Por la Val Badia á la Comunité de val de Puster te süa mapa di trus dla roda n toch de tru che á fat ti ultims agn plü scalpur co ütl: le toch Longega – Picolin, tres le tru vedl de Plaies. Söla mapa resultëiel sön chësta trassa n bel segnal: proibí da passé! Mo chësc n’é nia de nü, sce an ciara ales notizies di ultims agn. Lapró él sëgn da dí che ince la Strada Vera danter Sares y Plan dal’Ega a Longega é stlüta y aspeta a de
View the embedded image gallery online at:
https://www.lausc.it/valedes-ladines/val-badia/15384-proibi-da-passe#sigProId86582eeebf
https://www.lausc.it/valedes-ladines/val-badia/15384-proibi-da-passe#sigProId86582eeebf
Te chësta ocajiun publicunse n articul gnü fora l’ann passé de messé (2020) te La Usc di Ladins. Articul che la cunta lungia... Y tosc él pa indó messé!
----------------------------
Tru stlüt y en malester
Él sté n investimënt scemplamënter falé? Le tru dla roda danter Longega y Picolin pé nasciü sot na stleta stëra. Al á costé n gröm de scioldi, n’é feter mai sté en funziun y sëgn mësson indó investí por le comedé
La Val Badia á cun la Maratona dles Dolomites, i Bike Days o ince les tapes dla Transalp n per de manifestaziuns dla roda conesciüdes lunc y lerch. Cun i trus dla roda sunse indere ciamó zoruch de n gröm d’agn, p.ej. respet ala valada de Puster. I pënsi zoruch ales discusciuns animades che an á albü tl Comun de Badia, mo i pënsi ince a chël toch de tru che an á realisé, y che funzionëia plü mal co bun.
I baiun di feter 5 km danter Longega y Picolin, ite por bosch de Plaies. I pröms laurs por chësc tru é bele gnüs fac dl 2013; cun i agn á la Comunité Comprensoriala de Puster y l’Ispetorat Forestal da Bornech fat bindebó de operes: taié fora plantes y alüsc deslarié le tru, costruí mürs de peres, n mür de geotex, drenajes dl terac, stües por tigní sö le tru. Lapró án metü sot tera ite i ros por la
View the embedded image gallery online at:
https://www.lausc.it/valedes-ladines/val-badia/15384-proibi-da-passe#sigProId86582eeebf
https://www.lausc.it/valedes-ladines/val-badia/15384-proibi-da-passe#sigProId86582eeebf
I pröms problems án indere tosc albü chiló: söl tru tomâl y tomel tres indó jö peres, ci che ti gauja dificoltés ai ziclisć cun la roda da strada; spo êl le salverjin che ne podô nia plü passé tres, tan che an á messü daurí valgünes »portes« danter la si por ti pormëte da passé. N ater problem é chël dla manutenziun, olache al n’ê nia tler che che â da tigní en bëgnester le tru. La manutenziun straordinara é bëgn tles mans dla Comunité Comprensoriala, mo chëra ordinara no. Deache le tru n’é nia taché ite cun la rëi de Puster, ti éra gnüda passada ai comuns de Mareo y San Martin, che ti l’á da süa pert passada inant al’Assoziaziun Turistica Al Plan/San Martin. Chësc ê ala fin d’agost 2017. En chël ann ê le tru sté döt isté stlüt.
Al foss gnü daurí ai pröms de setëmber, mo spo él sté Mareo che á fat na ordinanza da le saré, deache al gnô lauré te bosch, y chësc cina ai 31 d’otober, le de che la sajun dla roda vá a piz. Dl 2018 án cina ciamó la sora sajun che le tru é sté davert por n pez. D’otober él indere gnü le gran vënt »Vaia«, che á rosedé n gröm de lëgns y fat gran dann. Resultat: tru indó stlüt. La Comunité de Val â spo lascé fá n proiet por le mëte a post, y canche an foss stá tan inant da dé ia i laurs, él gnü les gran noveres, cun l’atra
View the embedded image gallery online at:
https://www.lausc.it/valedes-ladines/val-badia/15384-proibi-da-passe#sigProId86582eeebf
https://www.lausc.it/valedes-ladines/val-badia/15384-proibi-da-passe#sigProId86582eeebf
Sëgn é le tru dötaurela stlüt y te na situaziun precara. La ordinanza de stlüta é tacada fora, mo ara sparësc canchessî insciö él impó ziclisć che se mët sön tru. Na porsona che s’alda lamentanzes é p.ej. Philipp Tolpeit, ostí dl Posta da Picolin: »Nos sun chi plü daimpró al tru y s’les aldiun sön bota cialda – dijel – La jënt é scialdi dessenada: ai pëia da Longega ite o da Picolin fora, y mëss dé ota, deache al é tan de lëgns te tru y ai ne röia nia inant. Cun la roda n’él feter nia poscibil da passé.« Ël instës é sté do le tru fora y dij che al é da pité da odëi tan de lëgns che al é tomé y sciöche ai á stlapé la sí: »La sí é tresfora spacada, al n’é nia 20 metri de si intiera, ince les rëis de proteziun é suraciariades y te plü posć él ala pert dessot l’asfalt che á dé do.«
Nos un contaté Herbert Steinwandter – responsabl di sorvisc ambientai dla Comunité de Val, y insciö ince por i trus dla roda. Ël confermëia la situaziun precara dl tru y spliga che cun les döes ones de ri tëmp él ince sté toc de crëp che é gnüs löcri. Steinwandter spliga che rodunt chisc dis dessel rové adalerch na valutaziun da pert de n geologh y n proiet por comedé le tru. Defata dedó ón spo fá na incuntada cun i dui Comuns y la Cooperativa Turistica por tlarí co che an la tol. Steinwandter baia de »na contrada delicata«, olache al sará da fá bindebó de intervënc: »Ma cun 50 mile euro ne fejon nia tröp iló ite«, dij le responsabl. Chësc dá da ponsé che al sará indó cotan de investimënt. Sciöche dit aspeton le proiet, spo savarán deplü.
Ci che pé indere bele sëgn sigü: le tru dla roda ne jará en funziun gnanca iniann. Co che ara sará dedó é impormó da odëi, mo da sciöche ara é jüda cina sëgn, vëgnel da ponsé che i problems y investimënc ne se röia nia chiló. (articul scrit dal jornalist Pablo Palfrader)
-------------------
Les condiziuns dl terac sura y sot le Tru de Plaies y i prighi da passé – a pe y cun mascins y rodes – conesciô i patruns di bosc y tröpa jënt bele denanche al foss gnü ponsé da lauré fora y asfalté chësc tru... mo bunamënter á la man publica albü scioldi assá da investí y insciö da realisé na idea minada bona! La man publica n’é indere nia na plata astrata, mo organns componüs da porsones che messass pordërt avëi competënzes y responsabilités!
A vigni manira él "podruns" te tru, y sura chisc fora pél sëgn naota dër ri da passé! (Iaco Rigo)