- T'es chilò:
- Home
- Letres
Letres
25 de mei 2021
Él veramënter döt tan da rí?
Iö impari che plü scores y titui che zacai á y manco che ai desmostra da mëte en pratica ci che jiss debojëgn da fá. Dërc che é scric ite te documënc ofiziai vëgn ascognüs sot la cutra dl menefreghism y dl'aroganza, desmostran insciö ince na gran ignoranza! (Letra de Ruth Erardi, Al Plan de Mareo)De plu tla edizion stampeda de La Usc di Ladins o sun l e-paper a paiament www.lausc.it/e-paper
24 de mei 2021
Cësa di Ladins o Cësa dla Cultura Ladina
Ultimamënter àn pudù udëi l proiet dl ngrandimënt y dl ressanamënt dla Cësa di Ladins a Urtijëi. N lëur de gran mpurtanza per nosta valeda, speron che duta la pertes dla politica sibe bones de se mëter adum y de purté inant chësc gran lëur. Per chësta nfrastrutura nueva ulëssi mëter n descuscion l inuem »Cësa di Ladins«. (Letra de Diego Kostner, Urtijëi)De plu tla edizion stampeda de La Usc di Ladins o sun l e-paper a paiament www.lausc.it/e-paper
03 de mei 2021
L »mumënt dla daudanza«
N dumënia ai 25 de auril me à la paroles de Papa Franzësch tucà tl plu sot y à descedà te mé na gran tristëza y rebelion per chël che ie inò suzedù. Ne pudon nia plu scuté y fé finta de nia dan a ntraunides tan spaventëuses.Ue perchël repurté l apel che Papa Franzësch nes à fat a nëus duc: »Ve dije che sënte n gran duel per la tragedia che ie suzeduda mo n iede chisc dis tl Mer Mediteran. 130 migranc ie morc tl mer, l ie persones, vites umanes che à doi dis alalongia mplurà aiut per nia, n aiut ...
29 de auril 2021
Sön le Lüch dl Feur a Lungiarü
I á lit les recordanzes de Florian Mischi »Ite dal Feur« t'La Usc di Ladins nr. 12 di 26 de merz y l'articul m'á dër plajü, al m'á propi scinché de bi recorc ince a me y tröp de ci che iö á vit é madër indô gnü a löm, cun gran ligrëza. (Letra de Consolata Nagler, Lungiarü)De plu tla edizion stampeda de La Usc di Ladins o sun l e-paper a paiament www.lausc.it/e-paper
28 de auril 2021
Rengraziamënt
N sada ai 10 de auril éi fat tla palestra dla scola elementera de Urtijëi la segonda dlavea contra l Covid-19. (Letra de Engel Dellago, Urtijëi)De plu tla edizion stampeda de La Usc di Ladins o sun l e-paper a paiament www.lausc.it/e-paper
27 de auril 2021
L bel calënder cun nosc ladin
Canche l scumëncia n ann nuef, pona iel bele da for incà de bona usanza che la banches se mpënia a unì ora cun n calënder nuef. (Letra de Oscar Prinoth dl Rezia, Urtijëi)De plu tla edizion stampeda de La Usc di Ladins o sun l e-paper a paiament www.lausc.it/e-paper
26 de auril 2021
Le sistem sunsi ince iö, tö pa?
En referimënt ala lëtra de na uma publicada tl ultim numer d'La Usc (nr. 14/2021), oressi fá n per de conscidraziuns y porvé da capí ciodí che valgügn sint le debojëgn da jí »cuntra le sistem«. Sce i vá a chirí le significat dla parora »sistem«, spo vëgni lassura che ara se trata de na interconesciun zitia y complicada de elemënc che vá inant deboriada, te na forma coerënta y responsabla, y che funzionëia sce düc i elemënc fej le so y dá so contribut. Na familia é n sistem, l'economia é n ...
21 de auril 2021
Restriziuns economiches
Por mantigní na familia, n comun, na provinzia, n stat, adoron dantadöt la ressorsa economica. Na restriziun de chësta pert comporta na mancianza primara, scenia la desdrüta plëna. (Letra de Simon Josef Rubatscher, Longega)De plu tla edizion stampeda de La Usc di Ladins o sun l e-paper a paiament www.lausc.it/e-paper
20 de auril 2021
Chi dl Salares rengrazia
Te n piz de nosta ciasa ciafa la natöra so tru, nes scinca forza y n pü' de ligrëza da jí inant. Y chësc suradöt giulan al gran aiüt che i un ciafé y ciafun dötaurela vigni de. N gran giulan ti vá dantadöt ai stödafüch volontars de döta la Val Badia y a sü comandanc, a düc chi omi di stödafüch che sacrifichëia tan de tëmp y che laora cun tan de savëi, se meton ince gonot al prigo por le bëgn de nos düc. (Letra de Stefan y Wilma, nona Hilda, Clemens y Sara, Familia Wieser dl Ciasa Salares) ...
19 de auril 2021
»No te dessené« – verjiun Covid–19
I arati che düc conësces le jüch »No te dessené« (Mensch ärgere dich nicht – Non t'arrabbiare), olache vignun ciafa te süa ciasa pedines che al mëss spo fá jí fora de ciasa y fá impara n percurs por rové indô zoruch te süa ciasa.Avisa insciö me sinti te chësc ann de scora, sciöche sce i fajess n jüch olache mia möta é öna de chëstes pedines. (Letra de Monica Irsara, Lungiarü)De plu tla edizion stampeda de La Usc di Ladins o sun l e-paper a paiament www.lausc.it/e-paper
11 de auril 2021
Na parola de confort didassa
Acà passa doi meisc mie om vegnìa ricoverà de prescia a l'ospedal de Ciavaleis olache ge vegnìa troà problemes pesoches a l'aparat cardiozircolatorie e na bronchite bilaterala.I ge é stac dò con competenza, l'é stat rencurà con atenzion e cher da duc i operatores sanitares e dò valch dì l'é miorà belebon. Ma dapò l se à ciapà l'infezion da Covid 19 e dò na setemana, per desgrazia, so cher se à fermà. Volesse con cheste pece righe ge dir duta mia recognoscenza e l devalpai ai medizi, infermieres ...
08 de auril 2021
Dalbon da destrameter
La neva vegnuda fora sun valch sfoi de chisc dis passé, adertura su la pruma piata con ence tant de foto, la é dalbon da scandol per no dir da far aric.L nef regolament regional aproà, perveit l rembors di chilometres ence per le sentade online, donca a star a ciasa.L'é vera che chi che fasc le legi, n muie de oute i le fasc su mesura e donca i giustifichea soa aplicazion desche »at de dover«, descheche l'é stat sobito prezisà.Che te chest moment aboncont, de gran crisa economica, de ocupazion, ...
06 de auril 2021
Scora o recat...
Unse metü man da ponsé do sön ci che al sozed?Tignin cunt de plü co un n articul dla Costituziun Taliana..., ci sozedel pa? Co pól pa ester che i sun rová al punt da mëte en discusciun o nia respeté i dërc fondamentai, te chësc caje di mituns...?Zënza orëi trá ia y ca sön che che á rajun, i scienziá y i doturs ofiziai che dá jö süa minunga y dá so bëgnsté por la cossa (di governs che inflësc inant chëstes strategies...), y di doturs y scienziá che n'é nia ofiziai. Trames les perts é valgamia ...
05 de auril 2021
»La cossa plü importanta é la sanité«...?
Tl 2005 spazirâi cun chëra che é incö mia fomena, a chi tëmps chestiana, fora por les campagnes d'La Rioja, tl nord dla Spagna. I jôn, vare do vare, le tru de Santiago de Compostela.Piá ia a autostop d'Al Plan cun n compagn cina a Bornech, spo cun la ferata ia por le nord dla Talia y cëch sö danter la Francia cina a Lourdes por rové spo al metëman de nosc tru a pe: Saint Jean Pied de Port, tla pert franzeja di Pirenei.Te chi dis de chësta picia cuntia, do zirca 7 dis de pelegrinaje, jônse ...
31 de merz 2021
Ite dal Feur a Lungiarü
L'articul »Adincuntra al secul de vita« scrit dal maester Lois Ellecosta t'La Usc nr. 4 di 29 de jená m'á descedé sö de bi recorc y momënc dla familia Nagler ite dal Feur. Ince iö ti aodi a mëda Ida, che é söl iade devers i 100 agn de vita, sanité y tres na buna löna.Ite dal Feur é n slogan, n modo de dí. Dailó êl n areal, n ambiënt familiar. Berba feur n'ê nia ma te fujina da odëi. Al laurâ ince da paur y savô da dé consëis canche n tier te stala n'ê nia intun. Al â ince ligrëza cun la ...
29 de merz 2021
La burtures a furné cun la ferata da Maran nchin a Bulsan
Te La Usc di Ladins dan trëi enes sons restà scialdi cuntënt dla lëtra che me ie unida publicheda cun na bela paruda tla segonda plata, sun chëla che l vën ora la lëtres y la minonghes de chëi che liej La Usc. Coche tematica me fòvel tumà ite de scrì n con' de doi de gran artisć de Urtijëi Luis Piazza da Cudan y Peter Demetz da Fëur. De doi de gran artisć pudòven rujené ntlëuta, y nsci pòssen mo di al didancuei. Rate che l ti sibe plajù a chiche à urtà a liejer. La tematica dla lëtra de ...
09 de merz 2021
La lëtra dal Ombolt
Stimé Ombolt, con ligrëza ái lit osta lëtra. I ne oress nia se tó trep tomp, deache i ne sarun nia le su co se dá na rosposta. I oress con val' parores prinzipales se recordé dai debojügns de na aministraziun: ordin, sigürté, bënester, pesc, liberté, partezipaziun, sté sot al comanamont, dërt, potënza, iustizia. Cöstes diesc parores se tol dant vigne aministraziun, desche la regola dla politica nes scri dant. Cina sën les ái albü mancia, sia tla propaganda dles lites co ince te osta ...
08 de merz 2021
Doi artisć da ne desmincë nia!
Bele dan n valgun ani éi tacà su sun n pitl parëi te nosta cësadafuech la fotografies de doi de gran artisć y nce bon cumpanies. I ova vivù tl medemo tëmp, i se ova fat scialdi n gran merit y cun chël n gran bon inuem!L prim di doi fova bera Luis da Cudan, uem de Frida, na gran ladinista, una dla plu jëunes dla gran familia da Brida, te chëla che l fova nasciù nia manco che dejedot danter mutons y mutans.L segondo fova bera Peter Demetz da Fëur, mut de bera Siegfried da Fëur y de anda Ida ...
