- T'es chilò:
- Home
- Letres
Letres
21 de jugn 2019
»Veganism« y rujeneda ladina. Bravia Milena Comploi!
Urmei iel bele passà mpue de tëmp, ma n chëi dis ntëur y do l 10 de mei éi sambën liet cun gran cunzentrazion l articul de na bela plata ntiera – tl numer 23 dla Usc di Ladins – dla jëuna de 19 ani Milena Comploi de Col de Flam de Urtijëi, nasciuda tl ann 2001, che scrijova de n argumënt scialdi atuel, che vën tlamà "veganism" y cun chësta parola per nëus duc scialdi nueva, iel minà l savëi, la cunescënza y la pratica de maië prudoc y spëisa de plantes y roba vegetela y de ne maië defin nia ...
11 de jugn 2019
La Rodra
Do avëi liet plu cunscidrazions te chësta zaita y audì truepa ujes critiches y nce vel' ciacula n con' dla frabica sa la Rodra, ulëssi n curt tò posizion n chësc cont.Coche se rendon cont duc canc se tràtel zënzauter de na frabica scialdi granda, dantaldut sce paredleda cun la cëses do la rata pitles iló ntëurvia. La cësa à aldò dl proiet 3.311 metri cubich ora de tiera, che ie bëndebò avisa la cubatura urbanistica lasceda pro, y bën 4.180 metri cubich sot a tiera.Co vën pa per drët chësta ...
10 de jugn 2019
Tegnir adum per no risćiar de perder ence chel che aon
Scomenzar da nef o serar sù? L'é na domana che me fasc vegnir n gran encresciujum a vardar endò e veder chel che l'é stat l'UAL te duc chisc egn per i fascegn e dut chel che l'à portà en dota a chest popul, beleche destrabonì da le politiche del fascism spartì sun trei provinzie, per proar a l desfar desche popul, lengaz, tradizion, usanze, ensema a dut chel che caraterisea n popul.Dut chel che aon desche val, en cont politich, sozial, cultural, economich e aministratif, l'é per l 98% merit de ...
31 de mei 2019
Streda Cuca... ma nce Residence »La Rodra«
Senziermënter muessi dì che l me à sapù scialdi bel y che é abù na cërta sudesfazion che mi doi lëtres n cont dla strade Cuca "su per ch'l piz" – che à n bel tòch de mur veramënter da zacan da "Pitl Bruel" ju (dl 1721 coche n possa liejer sun n gran puron) y nce n bel droch de sas dl 1869, cun na ega de marueia – à abù na bona reazion y cumentares positives da pert de doi persones che sta nia dalonc da chëla streda.Nsci vëniel dit danter l auter, che chisc mures cun i sasc de porfir ie ...
31 de mei 2019
»L maor trafich vegn cà da la posizion di impianc de Bufaure e Ciampedìe«
É let l'articol "Didane a venjer chesta endesfida" su la Usc–piate de Fascia–di 24 de mé.Serar, te sajon, la strada de Gardecia e chela de la Val de Sèn Nicolò, l'é na bela pissada. Fora de sajon alincontra, lasciasse che i sentadins del Comun posse se mever mingol coche i vel; i é ampò sun so tegnir, l'é roba soa.Besegna però meter jù regole (e le far respetar) parcheche i mesi vae pian, no i fae bordel, no i cree pericol, no i ge dae d'impaz ai autres, i stae te strada e no i vae fora par l ...
29 de mei 2019
Resposta al articul »Meses verités« publiché t'La Usc di Ladins di 17 de ma
Do avëi lit la intervista al assessur Werner Pescosta, me stessel a cör da fá n valgönes osservaziuns. Danfora oressi spezifiché che i ne sun nia cuntra le tru dles rodes instës, mo cuntra le proiet che é gnü fat.Pröma osservaziun: Te na incuntada dl Comun de Badia cun la comunité él gnü porté dant da pert di amisc di ciavai y dla raitadoia Teresa le problem dl tru dles rodes, dijon che al n'ê nia gnü tigní cunt di ciavai y che chësc tru foss n gran problem, deache i ne podesson nia passé cun i ...
28 de mei 2019
Mo vel' pitla cunscidrazion n con' dla festa di 70 ani de La Usc di Ladins
La festa a San Martin de Tor, ai 3 de mei, ie stata do mi ntënder dut ntëur al'autëza dl aniverser dla Usc. Na bona prejënza, na bela prejentazion, de biei referac y na blòta curnisc.Danter i referënc, duc boni, me à fat mprescion Chasper Pult che ie stat bon de se fé ntënder dala majera pert dl publich. Mi esperienza ie che l va debujën de liejer la stampa o scuté su l radio y la televijion rumancia o mo miec jì n di o doi tla pert ladina di Grijons per se fé la urëdla y ntënder plu saurì l ...
27 de mei 2019
Col da Bruel o Col da Brida?
Nosc Chemun se à dessegur falà cun l inuem, a scrì tla Plata de Gherdëina dla "plaza per mëndri" che dassëssa unì dut ntëur renuveda. Te chël articul iel unì scrit "Col da Bruel", ma ntant iel unì nciarià n architet prufesciunist per l proiet dla plaza sun Col da Brida. No pa?Sambën àn ulù ti dé la ncëria a n spezialist fulestier, ajache chëi sà dessegur da studië y lauré scialdi bën, y dantaldut tendenzialmënter ala ngranda. Nsci iel feter da se spierder y da ne savëi nia cie se n dì, a messëi ...
24 de mei 2019
Festes
Mo vel’ pitla cunscidrazion n con’ dla festa di 70 ani de La Usc di Ladins
La festa a San Martin de Tor, ai 3 de mei, ie stata do mi ntënder dut ntëur al’autëza dl aniverser dla Usc. Na bona prejënza, na bela prejentazion, de biei referac y na blòta curnisc.
Danter i referënc, duc boni, me à fat mprescion Chasper Pult che ie stat bon de se fé ntënder dala majera pert dl publich. Mi esperienza ie che l va debujën de liejer la stampa o scuté su l radio y la televijion rumancia o mo miec jì n di o doi tla pert ladina di Grijons per se fé la urëdla y ntënder plu saurì l ...
La festa a San Martin de Tor, ai 3 de mei, ie stata do mi ntënder dut ntëur al’autëza dl aniverser dla Usc. Na bona prejënza, na bela prejentazion, de biei referac y na blòta curnisc.
Danter i referënc, duc boni, me à fat mprescion Chasper Pult che ie stat bon de se fé ntënder dala majera pert dl publich. Mi esperienza ie che l va debujën de liejer la stampa o scuté su l radio y la televijion rumancia o mo miec jì n di o doi tla pert ladina di Grijons per se fé la urëdla y ntënder plu saurì l ...
23 de mei 2019
Plaza da fé damant
Col da Bruel o Col da Brida?
Nosc Chemun se à dessegur falà cun l inuem, a scrì tla Plata de Gherdëina dla "plaza per mëndri" che dassëssa unì dut ntëur renuveda. Te chël articul iel unì scrit "Col da Bruel", ma ntant iel unì nciarià n architet prufesciunist per l proiet dla plaza sun Col da Brida. No pa?
Sambën àn ulù ti dé la ncëria a n spezialist fulestier, ajache chëi sà dessegur da studië y lauré scialdi bën, y dantaldut tendenzialmënter ala ngranda. Nsci iel feter da se spierder y da ne savëi nia cie se n dì, a messëi ...
Nosc Chemun se à dessegur falà cun l inuem, a scrì tla Plata de Gherdëina dla "plaza per mëndri" che dassëssa unì dut ntëur renuveda. Te chël articul iel unì scrit "Col da Bruel", ma ntant iel unì nciarià n architet prufesciunist per l proiet dla plaza sun Col da Brida. No pa?
Sambën àn ulù ti dé la ncëria a n spezialist fulestier, ajache chëi sà dessegur da studië y lauré scialdi bën, y dantaldut tendenzialmënter ala ngranda. Nsci iel feter da se spierder y da ne savëi nia cie se n dì, a messëi ...
22 de mei 2019
La streda Cuca a Urtijëi
Ulësse rengrazië Oscar Prinoth che se tol dassënn a cuer la situazion dla streda Cuca y de ch'i vedli mures. Che l Chemun de Urtijëi ie tl lëur de lauré ora n proiet da fundamënt cun n tretuar per garantì la segurëza de chëi che va a pe da iló su ie vëira. Nia vëira ne n'iel che chëi che sta da iló su ne n'à degun nteres che chësc vënie fat, da coche n à pudù audì ora tler te na ancunteda che n ova metù a jì bele tl scumenciamënt dla legislatura te sala de chemun cun i zitadins che sta te chël ...
21 de mei 2019
I mures a sëch dla streda Cuca
Ie son a una cun Oscar Prinoth che i vedli mures a sëch ie biei y à n valor storich, nsci ie nce i mures dla streda Cuca testemons dl lëur y dla fadia de nosc antenac che laurova cun pazienza, savëi y artenienza y cun plëina armunia cun la natura (tant che assan mo da mparé da d'ëi!!). Da ani ti cëli uni iede che passe a ch'i purons y sasc de porfir cuncei su tan bel, scebën che na pert de ch'i mures va ti ultimi ani ënghe bel plan n russët. Sce n ulerà fé n tretuar, che me sà mpurtant che l ...
20 de mei 2019
»Tëuc y tres«
La grupa Alpin Dogs de Gherdëina à abù la vela dl cunsëi nuef de jené de chëst ann. Iló iel mo unì damandà sce ue fé inant presidënt, ma ne é nia pudù azeté de resté te chësta ncëria che é dal scumenciamënt incà coche cumëmber fundadëur dan passa diesc ani, udan coche duta la grupa laurova contra mé. É nscila dat la demiscions dal cunsëi, ma son restà inant tla grupa, nchin dan za. doi enes, canche é nce dat la demescions dala grupa Alpin Dogs de Gherdëina.Cie iel pa suzedù?–Na tlapeda de jëuni ...
14 de mei 2019
Assessëures zënza vijons
Dan Pasca àn pudù liejer tla zaites che la Jonta provinziela à cun maiuranza dat pro l stude de fatibltà per la furnadoia da Ciastel sun Mont de Sëuc. L assessëur per l ambient y l'energia Giuliano Vettorato se à astenì. Daniel Alfreider, assessëur per la mubltà coche nce per cultura y scola ladina, à lità de sci.Coche sëurastant de na grupa che ie per l ambient y coche ladin sons propi nfugà per l oportunism dla Jonta. N assessëur per l ambient dëssa mustré culëur y se mpenië per n'economia dl ...
13 de mei 2019
L mur da zacan tla streda Cuca y l mur »dla Rodra«
Ulësse lascé a l savëi ala stimeda jënt che liej la USC che mi articul de dan n valguna enes (che ti dajova dassënn pëis y mpurtanza che l ne unissa nia tëut y tres ch'i valgun cënt metri dl mur de sasc scialdi vedl dl ann 1721, che ie mo da udëi tla streda Cuca, sot ala raida da Bruel) à abù na valutazion scialdi bona dala jënt che sta da iló su. Y che chësc mur unissa tëut demez fossa daniëura l cajo, sce l unissa, Su per Ch'l Piz, fat n stradon nuef y ala ngranda da pert de nosc Chemun, da ...
08 de mei 2019
Ora de n gran dann ambientel, mo n dann segur per nosta »Selaronda«!
Ajache l ie iusta l tëmp de Pasca, che ie cun Nadel i doi majeri mumënc de »nosta cristianità«, che uel dì dantaldut nce urità y senzierità – ajache »chël« che ie sëura nëus cëla ju sun nëus, y vëija y valutea dut aldò dl prinzip »cristian«, che daussëssa vester la regula de nosc cumpurtamënt – iel dessegur l cajo de cialé dassënn y analisé cun cuscienza la cosses che fajon!Tlo messons sambën dì y dé pro che la »Selaronda« fova tl scumenciamënt propi n »paravis de schi« y na marueia che duc se ...
07 de mei 2019
À paà la speisa
Son stata dalbon n muie contenta de aer tout pèrt a la recordanza de Père Frumezio Ghetta de Martin tel quinto cedean de sia mort.No tant per l liber che l'é stat metù dant, che aesse podù me l comprèr ence n'autra outa, ma per l sentù recort che l'é stat fat de n ùmol, paruscent e pizochent picol frate, gran fascian!Me à tocià l cher veder i eies lustres de Antone Pollam, l grop tel col de Fabio Chiocchetti, l fon respet de Cesare Bernard e la poejìa "Le man de mia mare " ciantèda de Stefano ...
06 de mei 2019
No l'é davegnir zenza l passà e l'anchecondì
Con gran piajer é abù la fortuna de tor part a la prejentazion de la neva edizion, vardada fora e agiornada dal professor Cesare Bernard, del liber de Pare Frumenzio Ghetta, dal titol "La valle di Fassa nelle Dolomiti".Te na sala rasa de jent fasciana e ence no fasciana, n muie ascorta e pascionada a la storia de so passà, l president de l'Istitut Cultural Ladin "majon di fascegn" Antone Pollam à recordà la fegura de Padre Frumenzio Ghetta de Martin, che se à dat jù prum de dut per i purec, i ...
15 de auril 2019
La streda Cuca: L beliscimo mur da zacan!
Śën che son ruvà, purtruep, bele plutosc scialdi insù y inant cun i ani, iel suzedù che é scumencià, y urmei iel bele dai mënsc incà, a jì feter uni di a muever "la mascin", y perchël toli ca y vede da Scurcià su. Y pona la streda Resciesa, y inant ite per la streda Sobosch, nchin sa la Rodera, iló ëuti pona juvier de viers de cësa Sëurasas nchin Pitl Bruel, ulache la streda fej n cumedon a man drëta de viers de Urtijëi; y avisa al'autëza de chësc cumedon iel, sentà ite tl rone, la belëza de n ...
