Baldi án messü aldí y odëi che al mancia sön chësc documënt le lingaz ladin, ci che ne pó nia sozede, é pö le lingaz ladin reconesciü lingaz aministratif ala pér dl talian y dl todësch, ci che foss por i ladins y so lingaz dla uma n arichimënt y aumentass le prestisc por le lingaz ladin. I assessurs ladins é da laldé che ai se defënn y damana la adoranza dl ladin tla cherta de identité por i ladins; ince sce al sará da desfraté valgügn rans tles rodes, speron che ai ne baziles nia y se
View the embedded image gallery online at:
https://www.lausc.it/letres/11921-ladin-tla-cherta-de-identite#sigProId4a9f0d4a86
https://www.lausc.it/letres/11921-ladin-tla-cherta-de-identite#sigProId4a9f0d4a86
D'atres rajuns ladines
Al foss de se aodé che i dui assessurs ladins se dais ince da fá da porté a bona soluziun valgügn d'atri problems ladins che é bele dadî sön mësa:
– damané le dërt por garantí n assessur provinzial ladin;
– ghiré la garanzia de avëi dui assessurs ladins por provinzia y regiun;
– che cotan de posć publics ladins vëgnes spostá dales cités tla Ladinia por schivé che tres deplü ladins studiá sides sforzá da lascé por motifs de laur süa valada;
– che al vëgnes scrit fora por l'ofize de cultura ladina n post da diretur de repartiziun nü autonom;
– bele prësc 20 agn é les ores de trasmisciun ppr radio y televijiun ladina les medemes, purchël él gran ora che ales vëgni tantosc radoplades por tigni plö sauri bot ala gran concorënza dles trasmisciuns di atri lingac che é na gran concorënza al ladin. I rumanc á trasmisciuns tl radio rumanc 24 ores sön 24, na gran richëza y n gran respet da pert dla man publica por le lingaz rumanc;
- dan da tröc agn êl gnü damané da cherié na Ajentöra noeles ladines sciöche i rumanc á bele da plü de 20 agn; ara coiess adöm les noeles fora por le monn y ti les dess inant a foliec, a media desvalis, ci che la Ajentöra rumancia fej;
– che d'atres materies – storia, geografia – vëgnes ince insignades por ladin, ci che i aumentass ai scolars la conescënza dl ladin de cotan;
– che la scora de musiga ladina vëgnes metüda sot la Intendenza Ladina sciöche al é cun la taliana y la todëscia;
– che la toponomastica ladina vëgnes ince adorada fora dles valades ladines te chi posć che á ince n inom ladin (San Scimun, Porsenú, Sanciana, Rasun, Gudun, Suc, Ciastel).
Chësc dess motivé i assessurs ladins por i fá avëi ai ladins chi dërc che i speta da agn, á pö i taliagn y i todësc dadî arjunt na munt de rajuns por sü grups, deperpo che i ladins á tres messü ciaré pro, mo sëgn cun dui assessurs mëssel ester meso da rové plü inant y da arjunje les propostes (vedles) surascrites. Bun laur aoda (Lois Trebo, Badia)