La Usc di Ladins

Na domënia danmisdé êi sön tru cun l’auto por jí te na ploania dla Val Badia. I â surantut n referat por le KVW y i ê pordërt abonora sön tru – ci che ne sozedô pro me nia dagnora. Te chël odôi sön ur de strada na ëra che jô dër debota. Sce ara foss stada plü jona, fossera dessigü saltada, mo cun süa eté podôra ma plü jí n pü’ plü debota. Süa prescia y l’orar da doman me lasciâ ponsé che ara jô a mëssa y che ara ê ince bindebó tardia. Ara gnô da na vila jö y por jí a mëssa messâra ince jí n pice toch do la strada provinziala y spo oje sö por na strada laterala cina sö da dlijia. Insciö ái tigní chit y á damané sce ara orô n "passaggio". Sce i cuntass che ara ê dër contënta, fossel dit trö’ massa püch y cuaji ince mintí. Ara fajô sö n spetacul mat dala ligrëza che i l’â lasciada senté. "Tan lunc dessi pa ves mené?" Süa resposta gnô plëna d’entusiasm: "Sö da dlijia, prëibel! I sun tl laur da jí a mëssa." Sciöche curat me fajôl gran plajëi da incunté na porsona che jô cun na te ligrëza a mëssa. Baldi âi miné damat. La ligrëza dla ëra gnô da döt n’atra fontana.

Ara me cuntâ che so möt â sëgn n auto y che sce ara le periâ dër bel, spo la menâl bindicé a mëssa. Ince chësc de l’âra perié, y deache al â odü che ara ê bele scialdi tardia, âl dé pro. Mo le möt marizius se lasciâ aposta dlaurela y la uma se stê tres plü inré. "Ví ma sëgn, zënza röii massa tert ince sce te me mënes ia."
Le ploan ê na porsona che tignî l’ordin dër alalt. Al ne soportâ daldöt nia sce zacai rovâ massa tert a mëssa. Al ê por ël n sëgn de indiferënza y de superfizialité. Chi püc iadi che al sozedô, lasciâl da dí mëssa y brontorâ dan da düc, che la comunité s’al metess io bun do les orëdles. Y sce al ê na ëra che gnô massa tert, gnôl ciamó daidé dai compagns t’ostaria. Chësta uma n’â personalmënter nia fat la esperiënza, mo so möt se l’â gonot riüda para t’ostaria, canche i atri coionâ.

Sëgn âl la ocajiun da ti la cacé a süa uma. Porchël aspetâl y aspetâl, cina che al ê sigü che la uma ne foss nia plü rovada adërtora te dlijia. Y spo tizâl ciamó do: "I ne te mëni aposta nia ia. Le ploan te brontorará sciöche al toca. Te dess te dodé dan da düc. Chësc te consinti." Le möt s’â ponsé fora indortöra chësta diaolaria. Insciö podôl ascogne ia sües stletes intenziuns dan dai atri y le ploan, cun so dejider esageré de puntualité, deventâ zënza orëi so scu, süa proteziun. I n’orô nia damané la ëra, ciodí che so möt â tan dal rî impara. La uma indere me cuntâ inant cun ligrëza: "Mia oraziun é gnüda ascutada!" Do che le möt â refodé da la mené ia, âra atira metü man da perié le Signur che al la daidass. Al ê pö tler che ara n’ess nia sciafié da joré te dlijia y da fá "autostop" n’âra daldöt nia ponsé. Mo ciara ciara... ara â ciafé ci che ara se dejidrâ. Insciö rovâra ince en chësc iade adërtora te dlijia.

Chësc caje ne m’ái nia plü desmentié. Na te cativeria da pert de n möt chersciü m’á fat me, le stil dl ploan é stada por me na racomanaziun. An dess s’la ponsé sura dër bun denanche castié. Sce l’ordin y la disciplina ciafa na valüta massa grana, spo ési dër d’öga por ti gaujé dolur ala jënt. An n’á gnanca bria da ponsé ai ciamps de conzentramënt. Te nosta sozieté dl druch y dla prestaziun, ciafunse chësc prigo gonot assá.

Traduziun fora dal liber "Seelsorgliche Erfahrungen in Kirche und Schule – Mit 90 Jahren blickt Josef Granruaz zurück und voraus", 2023 Le liber de siur Sepl podëise ves desćiarié debann sot ala plata dl Vinzentinum: www.vinzentinum.it/ueber-uns/service/news-und-termine/granruaz-buch