Gherdeina

media/k2/galleries/29653/thumbs/o_1isr3c44vn1vc85o51i9369ra.jpg
03 de jugn 2025

Sëlva: 10 cëses zënza ega da bever

L Chemun de Sëlva fajerà duman, ai 4 de juni, lëures de manutenzion, ma nia te dut l luech
Per lëures de manutenzion d’urgënza ne saràl duman te 10 cëses de Sëlva deguna ega da bever dala 8 nchin la 18. 
De cie che nes à spiegà Alex Perathoner, iel "te Sëlva n sistem de cundotes dal'ega modernisà. Sce l ie lëures da fé, pona ons al didancuei l mesun de lauré nscila che l sibe mé pra n valguna cëses. Nscila pudons garantì mpo n servisc de ega da bever ala populazion".

JL
media/k2/galleries/29611/thumbs/Bildschirmfoto_2025-05-28_um_11.15.48.jpg
31 de mei 2025

Se njenië ca strategicamënter ala mudazions dl tlima

A Urtijëi vëniel laurà ora n plann dl tlima. Deplù nfurmazions tl articul
La Jonta pruvinziela à dan n valgun ani dat pro n plann dl tlima, l »Klima­plan Südtirol 2040«, cun ubietifs ambiziëusc. Sudtirol dëssa nchin l ann 2040 unì neutral per cie che à da nfé cun la emiscions de gas serra (gasc che ie tl’atmosfera, ndr.) y bele nchin l ann 2030 smendré la emi­scions dl 55% n cunfront al ann 2019. Per arjonjer chësc travert se damanda la Provinzia da duc i 116 Chemuns de Sudtirol n plann dl tlima per si Chemun. L ubietif de chësc plann ie chël de analisé la ...
media/k2/galleries/29610/thumbs/Bildschirmfoto_2025-05-28_um_11.13.02.jpg
30 de mei 2025

N juech che vel or

Michael Bacher, un di miëur jugadëures che l FC Gherdëina à mei abù, fajerà si ultima partida tl juech contra l Nago Torbole. Sarà pa l FCG bon de jì su de categuria?
Unfat coche la jirà a finé, l ie stat na sajon da marueia: tan dancà ne n’àn mo mei udù l FC Gherdëina. Chësta ie nce la minonga dl presidënt Peter Rabanser: »Son scialdi cuntënc. Ne se assan mei mpensà de ruvé tan inant. L ie na gran marueia chël che i mutons à fat chëst ann. Śën sperons sambën de vëncer chësc ultim juech, ajache duc ëssa ueia de jì su de categuria. A udëi sce aron mo n iede chësta puscibltà«. Aldò dl presidënt ne fossa l saut de categuria nia n problem. L ne n’ie nia ...
media/k2/galleries/29608/thumbs/Bildschirmfoto_2025-05-28_um_11.09.44.jpg
30 de mei 2025

La bela eves jola inò

L à inò scumencià la sajon dl’aiutantes plu mpurtantes per nosc ecosistem. Pauli Kostner, presidënt dla lia Eves Gherdëina, nes à cuntà deplù
»Śën iel l mumënt plu bel per l’eves, ma l tëmp ne juda nia massa pea, davia che, mpue coche l ann passà, ie chësta ansciuda scialdi mola y frëida«, nscila Pauli Kostner, presi­dënt dla lia Eves Gherdëina n con’ dla situazion dl’eves.
La sajon dl’eves scumëncia bele de fauré y de merz, d’inviern fóssel la miecia sce n lascia n pesc la popu­lazion d’eves. »Ju ala bassa iela jita do la rata bën cun la temperatures. Canche son ruvei de reviers a mez, o ala fin, de auril ne n’ons propi nia ...
media/k2/galleries/29644/thumbs/o_1iseme9b6107u35n1h31ssl2iba.jpg
29 de mei 2025

Deguna Jonta per Urtijëi

Ncuei, juebia ai 29 de mei dala ot da sëira, àn fat la senteda de Cunsëi de Chemun. L sëul pont sun l orden dl di fova chël de mëter su na Jonta nueva
Y avisa chël ne n'ie nia unì fat. Danter vel' descuscion y l'autra ne n'iesen nia stac boni de mëter su la Jonta nueva dl Chemun de Urtijëi. La ulentà de cunlauré à tramedoi, o dijon mé, tramedoi ulëssa lauré per Urtijëi. Danter la Lista Unica y la SVP fòvel mpue de tenscions, ma mpo descuscions da maniera.

Da pert dl ambolt Tobia Moroder iel unì purtà la pruposta de ti dé na lerch te Jonta dla Cumenanza raiunela a Ewald Moroder; na pruposta che ti ie al SVP unida dit "massa al ultim mumënt y na ...
media/k2/galleries/29612/thumbs/Bildschirmfoto_2025-05-28_um_11.16.16.jpg
29 de mei 2025

Ne ti avëi nia crëta a duc

Che na fufula vënie fata, va suvënz plu debota che n minëssa. I Carabiniers à nfurmà la populazion
I Carabiniers dla Cumpanìa de Urtijëi à metù a jì deberieda cun l’Asso­ziazion Naziunela Carabinieres – Sezion de Gherdëina na cunfe­rënza n con’ dla fufuels ala jënt de tëmp, n juebia ai 22 de mei domesdì tla Cësa di Cungresc a Urtijëi, pra chëla che n à spiegà coche n possa capì sce l se trata de na fufula y savëi nce co se cumpurté.

L LGT. Piero Silvestrin à riesc spie­gà che la fufules possa ti suzeder a uniun:a, daltaldut te chisc tëmps ulache l ie internet.
»Desfrenzië danter ...
media/k2/galleries/29606/thumbs/Bildschirmfoto_2025-05-28_um_11.04.36.jpg
29 de mei 2025

I pavëi de Gherdëina

Tla biblioteca dla Cësa di Ladins a Urtijëi iel n mierculdi ai 21 de mei unì prejentà l liber »Pavëi de Gherdëina« de Marco Obletter, Viktor Canins y Iacun Prugger
Mierculdi sëira dl’ena passeda iel stat na sëira mpurtanta per duc i apasciunei dla natura y di tieres. Tla biblioteca dla Cësa di Ladins a Urtijëi iel unì prejentà, dan na sala plëina, l liber »Pavëi de Gherdëina« de Marco Obletter, Viktor Canins y Iacun Prugger. Na testemunianza che zelebrea la varietà de pavëi che ntënj de culëures nosta bela natura. Mplu iel stat n referat drët nteressant da pert de Elia Guariento, scienziat dl »Eurac Research«, che se dà ju te si lëur cun i pavëi.

Sara ...
media/k2/galleries/29603/thumbs/Bildschirmfoto_2025-05-28_um_10.45.25.jpg
28 de mei 2025

Deguna lizënza per na ferata da Iman sun Pana

La Provinzia ne dà nia pro l pruiet de na ferata nueva da Iman sun Pana. L ne n'ie deguna garanzia, che l vënie tëut demez la sentadoia che ie bele. Doi furnadoies sun Pana ne n'uelen nia
Semafer cueciun per l pruiet de na ferata da Iman sun Pana: La Cunferënza di servijes dla Provinzia de Bulsan ne n'à nia dat la lizënza unitera per pudëi jì inant cun l pruiet per fé su n cunliamënt nuef tres na ferata da Iman sun Pana. La rejon ie, che l pruiet dat ju ne garantësc nia che l unirà zarà ju la sentadoia vedla che mëina sun Pana. Doi furnadoies sun Pana ne n'uel la Provinzia nia dé pro.

Elisabeth Kostner

L articul ntier tla edizion nueva de La Usc di Ladins de n vënderdi ai 30 de ...
media/k2/galleries/29544/thumbs/Bildschirmfoto_2025-05-21_um_12.43.54.jpg
26 de mei 2025

Un di »nosc« che à fat truep de bon oradecà

Ne ulon nia desmincë Padre Sigfrido Maximiliano »Chifri« Moroder (1965-2011) che festejëssa chëst ann ai 28 de mei si 60 ani
Si nëine, l scultëur bera Leo Moroder nasciù l ann 1899 jun Vedl Doss, fova trapinà l ann 1924 tl’Argentina. Nasciù ie Padre Sigfrido Maximiliano "Chifri" Moroder tl 1965 a Buenos Aires. L à passà la nfanzia deberieda cun si doi surans Maria y Gabriela. 

Coche mut scialdi sportif jugòvel gën a rugby y sëuraprò òvel na gran pascion per l cianté y suné la chitara. Si vocazion religëusa ie nasciuda jan a scola pra i miscio­ners.

Cunsacrà preve iel unì tl ann 1994. L ëssa gën ulù ji a fé l ...
media/k2/galleries/29595/thumbs/Bildschirmfoto_2025-05-26_um_09.57.39.jpg
26 de mei 2025

I destudafuech à schivà n gran pericul

N silo de ziples à pià fuech inier, dumënia danmesdì, pra na firma de chiena a Runcadic.
Destudafuech de Runcadic ie unic cherdei ntëur mesa la 10. I se à riesc ntendù che l se tratova de na situazion zitia y periculëusa, davia che canche l verd n silo plën de lënia ne san mei cie che l pudëssa dut suzeder. N à perchël damandà aiut ai Destudafuech de Urtijëi. De ndut cincanta uemes ie ruvei adalerch y deberieda iesen stac boni de destudé l fuech. Do n'ëura y mesa fova l ntervënt finà.
De gauja per l meldefuech fova n defet pra n motor a lectrisc, che à mpià la ziples. Per fertuna ne ...
media/k2/galleries/29550/thumbs/Bildschirmfoto_2025-05-21_um_13.17.26.jpg
25 de mei 2025

Mustré l lëur ai sculeies y ala sculées

I Carabiniers de valeda à metù a jì scumenciadives deberieda cun la scoles
I mëndri y la mëndres dla scolina »Sureghes« ie jic a vijité l Zënter de Adestramënt Alpin te Val. N à fa tla scumenciadiva per ti mustré coche ie chësc lëur tl raion da montes y nia mé. I mëndri y la mëndres ne n’à nia mé cialà n valgun videos, ma à nce pudù cunëscer la ncëries desfrëntes di uemes. Da coche à nunzià l Maior Marco Lanzi à »chësta ancunteda purtà a truep entujiasm danter i mëndri che à pudù rujené cun i Carabiniers y scuvrì si lëur de segurëza y ...
media/k2/galleries/29551/thumbs/Bildschirmfoto_2025-05-21_um_13.22.08.jpg
24 de mei 2025

100.000 ëiles per la pesc

Per rujené de pesc y de cie che uniun possa fé per n mond plu pazifich à la Kolpingjugend metù a jì na lingia de ancuntedes tl Sudtirol, una nce a Urtijëi cun l sustëni dla lia Gaia y dla Nëus Jëuni Gherdëina
»100.000 ëiles furnides de blanch te n raion de viera. Ëiles che vën da dlonch caprò, da dut l mond. Les ie cuncedes su una dlongia al’autra y les ie coche n scude che fërma su l’ermes«. Cun chësta vijion à na grupa de persones da deplù paejes – dal Sudan, dala Etiopia, dai Paejes Tudësc, dala Nghiltiera y da Sudtirol – metù mpe n muvimënt che uel purté inant na cultura dla pesc.

De chësta grupa fej nce pert Judith Hafner, la ativista de Sudtirol, che fova da permò tla Etiopia per ...
media/k2/galleries/29549/thumbs/Bildschirmfoto_2025-05-21_um_13.15.35.jpg
24 de mei 2025

Jetes y l chëifer dala scorza: na gauja per la smueies?

Sa Culac, nia dalonc dala frazion de Bula, se à ti mënsc passei muet passa 25 mile metri cubich de tiera y sasc. Na smueia che fej tëma, dantaldut ai zitadins de Runcadic
»I respunsabli se à ntendù bele l ann passà,« nscila nes à cuntà l – al mu­mënt – cunselier de Chemun de Ciastel Walter Alfarei, che messëssa tosc inò deventé assessëur. »On bele riesc cherdà ite chëi de cumpetënza y cialà cie che n possa fé. L Chemun ti à dat la ncëria al njenier Armin Nicolussi de museré l muvimënt dla smueia, che ie te n raion bele cunesciù y che se à, per gauja de si geologia, for bele muet«. Aldò de Alfarei se à, cun la truepa plueies dl’ena ...
media/k2/galleries/29555/thumbs/Bildschirmfoto_2025-05-21_um_13.56.00.jpg
23 de mei 2025

Santa Cristina à si Jonta de Chemun

Ti cialan ala situazion a S. Cristina, ulache l ambolt ne n'à deguna maiuranza te Cunsëi de Chemun, ëssen pudù miné che l fossa stat plu rie a mëter su na Jonta. Nscila ne n'iela nia stata. Duc a una, ambolt y Jonta liteda zënza problems, nce sce la sëula assessëura ëila ne fova nia te sala
Danora ëssen pudù miné che la ne fossa nia jita tan saurì, ma l semea propi che tl mënder luech de Gher­dëina ne vën nia dat mpurtanza ala politica de partit. L ambolt Christoph Senoner ie stat bon de mëter su na Jonta de cin’ persones, cun una n’ëila y cater ëi, semea belau zënza de majeri problems. La sëula cossa de chëla che l publich prejënt pra chësta prima senteda dl Cunsëi de Chemun se à fat marueia ie, che la assessëura nueva, Verena Insam, ne fova nia te sala.

SPM

L articul tla ...
media/k2/galleries/29552/thumbs/Bildschirmfoto_2025-05-21_um_13.29.09.jpg
23 de mei 2025

»Growtesk«

N gorila che bala sun mëisa y n purcel che paissenea sun n lën. Chësc ie l mond da redëus che l artist Willy Verginer prejënta te si mostra tla galaria SKB Artes a Bulsan
Ai 8 de mei iel a Bulsan unì giaurì na mostra dl artist de Urtijëi Willy Verginer dal titul »Growtesk«. »L me à sapù bel a udëi tanc de Gher­ dëina y a pudëi inò n iede prejenté mi lëures tlo da nëus. L ie bele passà vint ani dal ultim iede che é fat na mostra te Sudtirol«, à dit l scultëur.

Ti salamënc dla galaria SKB Artes a Bulsan àl metù ora, cun l aiut dla curadëura y diretëura dl Südtiroler Künstlerbund Lisa Trock­ ner, na bela vela de opres d’ert che conta ...
media/k2/galleries/29580/thumbs/Bildschirmfoto_2025-05-23_um_08.19.25.jpg
23 de mei 2025

A Urtijëi ne n'iesen mo nia ruvei a una

Mo deguna Jonta a Urtijëi. Nsëira iel stat la prima senteda dl Cunsëi de Chemun nuef, ulache dut se à raidà ntëur ala dumanda: iel pa puscibl lauré bën te na grupa, ulache l mancia la stima?
Gran pert de chëi che ie unic nsëira ala prima senteda dl Cunsëi de Chemun nuef de Urtijëi se aspitova bën, che la Lista Unica y la Svp ne n’ebe mo nia abinà n cumpromis per na Jonta nueva. Bele i dis dant àn sun i social network dla Lista y dla Svp liet, che l ne n’ie nia na cuestion scëmpla, sëntel pu śën te Chemun 9 unselieres dla Lista Unica y 9 dla Svp. L ie debujën de na coalizion y nscila sà tramedoi pertes che i uni ne possa fé nia zënza i autri. Ma al mumënt ne n’uel mo deguna dla doi ...
media/k2/galleries/29545/thumbs/Bildschirmfoto_2025-05-21_um_12.45.44.jpg
22 de mei 2025

Truepa sudesfazions y vijions

N vënderdi, ai 16 de mei, iel stat la senteda generela dl Club Nudé Gherdëina tl local Saut a Urtijëi
Ntan chësta sëira à l Club Nudé Gherdëina tëut l’ucajon de mustré a duc i prejënc y ala prejëntes la nu­viteies dl ann 2024. 

Danter chëstes nce la plata in­ternet nueva per l’iscri­zions ai cursc de nudé y la planifi­cazion y cun­curdanza, che ie inò unida laureda ora cun l cunsëi d’ami­nistrazion dla nudadoia Mar Dolomit.

Per l Club Nudé Gherdëina, Marlis Goller

L articul va inant tla edizion nueva de La Usc di Ladins de duman vënderdi ai 23 de mei.


media/k2/galleries/29554/thumbs/Bildschirmfoto_2025-05-21_um_13.41.02.jpg
21 de mei 2025

»Jon nosta streda, ma ne ti stlujon la porta a deguni«

Jonta nueva per Sëlva cun n gran mudamënt: do che la tratatives de coalizion ne n'ie nia jites a bon fin, à la SVP cunedì de ulëi jì si streda cun na jonta de cater persones
N merdi sëira iel stat la prima senteda dl Cunsëi de Chemun nuef te Sëlva, senteda mpurtanta che à trat adalerch nia puech publich. 

Trueps fova i zitadins y la zita­dines che ulova udëi de persona y mparé a cunëscer l Cunsëi y vester leprò pra la vela dla Jonta nueva. La senteda ie stata dut auter che dastufé y ie jita a finé cun i cunselieres dla Lista de Zitadins che ie levei su y à lascià la sala.

Nathalie Stuffer

L articul va inant tla edizion nueva de La Usc di Ladins de duman ...
media/k2/galleries/29553/thumbs/Bildschirmfoto_2025-05-21_um_13.33.15.jpg
21 de mei 2025

Dolomites tla Svizra

Na mostra de fotografia y scultura che à coche tematica zentrela la Dolomites. Kostner y Biasotto tla Svizra
Dan n valgun ani ie Thomas Biasotto ruvà te Gherdëina y à udù la scultures de Matthias Kostner.

L ann passà ala fin dl instà iel inò unit de reviers y ti à damandà a Kostner sce l ëssa nteres de fé na mostra cun ël, davia che si scultures ti plajova dassënn. »Nëus ne se cunescian dant nia«, nscila Matthias Kostner, »D’autonn dl ann passà àl ulù rujené cun mé y mëter a jì na mostra y ie é riesc pensà che l fosse na bona idea«. Nscila iela stata: te na sala de n zënter ...
media/k2/galleries/29543/thumbs/Bildschirmfoto_2025-05-21_um_12.34.26.jpg
21 de mei 2025

San Flurian cun truepa uneranzes

N sada sëira, ai 3 de mei, à i Destudafuech de Santa Cristina festejà l sant patron
Ai 3 de mei, l di de San Flurian, à sambën nce i Destudafuech de Santa Cristina festejà.

Do la santa Mëssa tenida da Sn. Pluan Raimund Perathoner y suneda dala mujiga de S. Cristina, ie la sëira jita inant chëst ann tl magasin di Destudafuech. N ti à sëurandat de plu uneranzes ai cumëmbri che ie bele da trueps ani incà pra i destudafuech.

Per i Destudafuech de Santa Cristina, l cumandant Lukas Goller

L articul ntier tla edizion nueva de La Usc di Ladins de n vënderdi ai 23 de mei.