La Usc di Ladins

Edgar Moroder ie nasciù tl ann 1941 y ie chersciù su tla Bruscia, daujin ala Plaza de Sant Antone. Do la scola mesana iel jit tl Lizeum scientifich de Persenon che l à stlut ju tl 1959. Si studies àl fat doi ani alalongia tl’Università de Viena y pona a Padua. Danz che l se n ie jit massa abenëura dan n valguna enes.
Cun si usc sterscia fova Edgar Moroder suvënz da audì bele da dalonc. Da si maniera de rujené audìven ora na gran legrëza, unfat de cie che l rujenova. Y Edgar fova un che rujenova propi de dut: de botanica, storia, de ntraunides da plu da giut, de argumënc d’atualità, de si familia y de auter. Edgar cuntova gën y cun gran pascion.

Nteres per la biologia
Ntan i studies de scienzes natureles àl nce fat n bel herbarium che ie mo da udëi tl Museum de Gherdëina. L nteres per la natura à Edgar for mantenì. L ti stajova a cuer de stravardé la natura y dantaldut la Mont de Sëuc.

Edgar Moroder tl ITC
Truep ani alalongia à Edgar nsenià biologia y geografia tl ITC Raetia de Urtijëi, n valgun ani nce ladin. N struf alalongia ie Edgar Moroder nce stat diretëur dl Istitut »Raetia«. Edgar fova n bon nseniant che univa stimà dai sculeies.

Nteres per la storia
Daujin ala scienzes natureles ova Edgar nce na gran pascion per la storia de nosc raion. Chël che Edgar à scrit su o chël che l à cuntà te trasmiscions ie de gran valor storich. Cun Edgar se n va n tòch de storia de Gherdëina.

Liber di Moroder y d’autra publicazions
La lingia de publicazions de Edgar, plucheauter n con’ dla cultura ladina y la natura de nosc raion, ie scialdi longia, coche nce la lingia de si trasmiscions cultureles ti media. Danter la publicazions iel dantaldut da auzé ora l liber di Moroder, che ie na bela y gran documentazion storica. La truepa nrescides, i libri, i referac y i articuli per l Calënder de Gherdëina ie n’arpejon de gran valuta per la cultura ladina. Edgar à scrit truep libri storics, per ejëmpl L prim stradon de Gherdëina, 1000 ani Gherdëina, Johann Baptist Moroder-Lusenberg y la Villa Venezia, Tirol 1809 tla Ladinia, l Tuifelemoler y mo truep d’autri libri storics. Dan n valgun mënsc àl mo dat ora l liber dla dlieja de Sant Antone cun la fotografies de Wolfgang Moroder. Danter la publicazions de Edgar Moroder iel da auzé ora duc i articuli n con’ dla natura, dla storia o de atualità che l à scrit te La Usc di Ladins y tl Calënder de Gherdëina.

Edgar Moroder ti media
L prof. Edgar Moroder ie stat ani alalongia cunlauradëur per la trasmiscions dantaldut tl radio.

Edgar coche seva te truepa lies
Cun si nteres y savëi generel fova Edgar Moroder na gran richëza tla lies. Dal 1964 nchin al 1972 iel stat tl cunsëi dl Museum de Gherdëina, truep ani alalongia iel stat curadëur dla sezion naturalistica dl Museum. Bera Edgar ie stat cunselier dla Union di Ladins de Gherdëina ULG dal 1982 nchin al 1986. Danter l 1984 y l 1986 fòvel vizepresidënt dla ULG, n mëns alalongia nce presidënt. La cuestions ladines y la cultura ladina ti stajova dassënn a cuer.

La gran defileda storica »2000 ani ladins«
Edgar Moroder se à mpenià dassënn a mëter a jì la gran defileda storica per i »2000 ani ladins« a Urtijëi tl ann 1985. Ël fova a cë dl cumité de urganisazion per chësta scumenciadiva dla Union di Ladins de Gherdëina.

Si gran arpejon culturela y soziela viv inant Edgar nes mancerà y nes lascia n gran uet, ma si gran arpejon culturela y soziela viv inant y porta si fruc nce tl daunì. La persunalità, l ntujiasm, la pascion y la vijion de Edgar Moroder te duta si atività scientifica y culturela viv inant te si sculeies, cumpanies y parënc.

Foto: Edgar Moroder pra la prejentazion de si ultimo liber n con’ dla Dlieja de S. Antone. Da man ciancia, l presidënt d’unëur dla ULG Vinzenz Peristi, Edgar Moroder y Ivo Senoner, presidënt dla Cassa Raiffeisen Gherdëina che à spunsorisà l liber.

La Union di Ladins de Gherdëina