La mort de George Floyd, negher american sofoié col janoge da n poliziot biench ntan n arest, l à fat iaro vignì fora l problema del razism ntei USA con grande manifestaziogn de protesta, che le s´à slargé fora n pressa al rest del mondo. Da sto fato l é vignù fora na gran rabia, che l à spent tanta de jent a rebaltà o sporcé su statue de personagi storich considerai aldidancuoi razisć o che à fat robe azetade senza problemi a suo temp e che ades no se pol gnanca pensà de le dì a os auta: come l giornalist talian Indro Montanelli, che, ntei agn del fascismo co l eva soldado n Abissinia, l ava comprà na tosata de 12 agn che i lavasse le massarie. Sta rabia,che la va contra l razism e l tratament desvalif che ven ncora da spes
resservà ai negher n America darè 150 agn da l'abolizion de la sciavitù, la é però deventada valch de grotesch, che vol ció de mez duc i segn del temp passà che no i comoda a chi che vol giudicà i fac de n autra epoca come se i suzedesse ncuoi: sto modo de fà l é rua incia nte noste vai, co la »Negerhütte« a Corvara, che ades la se ciamarà domà »Capanna Nera«. Ma se la volontà de ció demez segn che a na grossa part de la popolazion i regorda comportamenc che no à pi da suzede la pol ester capida, bogna incia mete dei limic. A jì inavant nte sta maniera, no manciarà tant che valgugn domande che vegne demolì l Colosseo, ulà che l é stat copà zentener de gladiator e prijonier de guera coi romagn che i se godeva a i vede morì, o la Colona Traiana, che la regorda le stragi dei Daci, antenac dei rumeni. L é passà doimile agn, ma l problema l é semper ilò. Però chel che l é stat, l é stat: no podon l mudà. Podon domà se provà de l capì, de cugnesse l contest storico ulà che n event l é suzedù o ulà che na persona l à fat valch per l mete nte la giusta lum, parceche la memoria de chel che l é stat la devente l fondament per laurà a n prejent e n futuro desferenc e pi biei.
(de Martino Pezzei)