De jügn fora, can plü adora can plü tert, éra tan inant che le bestiam vëgn mené te munt. Por chësta bela ocajiun dla balëza dl isté s’unse ponsé da jí a ciafé le famëi jonn Simon Declara, te na bela sëra cialdina, por ti fá en valgönes domandes y por s’la ciacolé n pü’ impara. Ël nes á, do avëi paré daite da si n per de vaces che ti ê sciampades fora, daurí la porta de süa ciasota olache i ún spo podü s’la cunté.
Incër 130 tiers röiel vigni ann sön la munt de Giau, che é bindebó alalt, ara pëia ia dai 1.800 m por s’alzé cina ai 2.236 metri sura le livel dl mer. Ara tol ite chi 180 etars de pastöra, olache jö al bas él bindebó da bosch y söimsom é scialdi döt plat. Le bestiam vëgn döt dala Val Badia: Badia, Corvara, La Val, Rina,… chësta munt pó avëi plü’ ütli por i paurs, la ciaussa vëgn menada ite plü adora co te d’atres munts y ince por le trasport él manco laur, ara pó gní menada cun camions y traturs, y an ne mëss nia la paré ite a pe. Jí te munt é n gran aiüt: tröc paurs n’á nia bria d’isté da ti sté do ai tiers, al vëgnel sparagné n gröm de fëgn y an ne abina nia sö tan de coltöra, y dantadöt ti fejel bun ai armënc, deache ai pó sté alaleria, te na bona aria a mangé erba frësca por prësc cater mëisc.
Liéde do deplü tl articul de Lucia Piccolruaz tla ediziun atuala y söl e-paper (a paiamënt) de La Usc di Ladins!
Les munts chërda
Scebëgn che l’isté é gnü en chësc ann tardí, s’á arjigné paurs y ojoradus da jí indó a munt cun i tiers. Simon Declara de Badia é n paur jonn che á dan 13 agn tut sö l’inciaria da vardé tla munt söl ju de Giau
Galaria retrac
View the embedded image gallery online at:
https://www.lausc.it/valedes-ladines/val-badia/16145-les-munts-cherda#sigProIdfc0185431b
https://www.lausc.it/valedes-ladines/val-badia/16145-les-munts-cherda#sigProIdfc0185431b