Urtijëi: 49% cun anticorps contra l coronavirus

Data

18 de auril 2020

Galaria retrac

Grandeza scritura

riduci dimensione font aumenta la dimensione del font

Social

FacebookTwitterGoogle Bookmarks
Ti ultimi dis iel tl Zënter de Sanità Adler Balance dla familia Sanoner da Mauriz de Urtijëi unì fat ades 500 tests. Bën 49% di testei ie resultei positifs de viers di anticorps contra l coronavirus nuef, chël uel dì che i l à bele abù, che i ie varii. Cuntentëza pra trueps. Ma riesc iel nce sautà ora critiches contra l resultat de Gherdëina, o miec a si nterpretazion. "Ma," dij l dutor Simon Kostner, "i resultac ie drëc, y lascia pro nterpretazions propi n con’ dl coronavirus nuef. L ie sambën inant da mëter a verda y da se tenì ala mesures de segurëza."

Ntant iesen tl lëur de fé la prima lingia de tests, cënt al di, de ndut n uniràl fat mile. N jirà pona inant cun d’autri mile. L resultat di tests di anticorps contra l coronavirus priculëus nuef, tests che ie unii fai a Urtijëi, ie scialdi bon y lascia speré bën, tulan ca per ntant l resultat de ades 500 tests. L 49% di testei resultei positifs de viers di anticorps vën ora da persones testedes de Urtijëi che ie tan che dutes tl’età danter i 20 y i 59 ani. N possa jaghé che sce n tulëssa ca duta la populazion de Urtijëi, nce i plu jëuni, ulache n pudëssa se nfidé a dì che l percënt ie mo plu aut, mé per dì de 60%, pona pudëssa la cumpëida perzentuela duta adum nce jì su, nce sce mé de puech, de mé n valgun numeri perzentuei, cun na sciazeda otimistica duta adum de 52-53%. Segur iel che la cumpëida di testei ie statisticamënter relevanta, che la lascia pro contlujions nteressantes.

"Te Sëlva mo deplù?"
Bonamënter arjunjëssen te Sëlva n resultat mo plu aut n con' de percënt pra la persones che à bele anticorps contra l coronavirus nuef, coche dij l dutor Simon Kostner, che ie chël che fej i tests tl Zënter de Sanità dl Hotel da Mauriz, deberieda cun si fëna, la duturëssa Cordula Weber, l dutor Pablo Policastro y la nfermiera Karin Planker. A cë dla strutura iel Sara Romanelli. Pra "scialdi deplù te Sëlva" ne dij l dutor Kostner nia n numer avisa, ma sce l ie "scialdi deplù", coche l dij, pòssen povester se nfidé a dì che n ruva a almanco passa l 60%, a dì puech.

"La scunanza de grupa"
Te Sëlva ne aràn mo nia arjont l 80% dla populazion che à anticorps contra l coronavirus nuef, ma belau. Ciuldì pa l 80%? Ajache chësc livel de cumpëida de persones che à anticorps ulëssa dì che n ëssa arjont la "scunanza de grupa". Cun 80% dla populazion che à i anticorps, ne possa l virus nia plu se muever y unì tacà. Sambën che sce Gherdëina arjunjëssa la "scunanza de grupa" valëssa chësta mé sce la jënt de Gherdëina stajëssa mé danter ëila, ne lascian deguni ite y ora, tla y dala valeda. Cossa che se lascia ert mëter n droa, ma che ne n’ie niancanó realistica.

Statistiches y si MA
Pra la statistiches y pra i tests iel danz da cunscridré n valgun elemënc. L test possa mustré su che la persona à anticorps contra l coronavirus. Chësc ie segur. Ma l dutor imunologh Bernd Gänsbacher dij che n muessa mëter a verda, aldò dla nutizia repurteda dai media de raion, danter l auter dala plata tudëscia rainews de Bulsan. Trajan adum dij Gänsbacher che de coronavirus n iel de plu sortes, nia mé chël nuef priculëus Covid-19. Gänsebacher dij, for aldò de rainews, che te doi raions dla Talia iel unì fat l test plu avisa mé per l coronavirus nuef, l Covid-19. "Tl Friul arjónjen n livel de 18% dla populazion testeda che à anticorps propi contra la forma nueva y priculëusa de coronavirus, a Robbio/Pavia ie l resultat de 11%". Aldò de chël che dij Gänsbacher ne fossa pona l resultat de Gherdëina nia nscila che l possa lascé luné ora na situazion positiva, minà na situazion che lascia pro otimism. Bonamënter mienel che l 49% muessa unì nterpretà te na maniera che la cumpëida efetiva muessa unì smendreda, ju a 11-18%.

L dutor Simon Kostner: "L resultat de Urtijëi lascia pro na nterpretazion sun mesura!"
L dutor Simon Kostner, che ie stat nstës giut alalongia te spedel ajache l se ova amalà de coronavirus nuef, dij, n curt, che l test de Urtijëi ie da tò nscila coche l ie, che l fej referimënt te na maniera tan che estlujiva al coronavirus nuef priculës, l Sars-Cov-2. Kostner: "L tleche dì che sce a Urtijëi iel ufizialmënter 52 persones testedes positives de coronavirus, pona savons nëus dutores avisa che l n ie stat dessegur trueps deplù." Aldò dl test de chisc dis messëssa mesa la populazion de Urtijëi bele avëi abù l coronavirus nuef, y chël ie pra na populazion de ntëur a 5.000 la cumpëida de 2.500 persones. Che ie cincanta iedesc deplù de chël che la statistiches ufizieles dij.

Kostner: "L ne n’ie degun test spezifich mé per i anticorps de Sars-Cov-2!"
Cunfruntà cun la nutizia che ncantëur tl mond iel unì fat tests che dëssa vester "drëc", ajache i fej referimënt mé al coronavirus nuef, ntan che chëi de Urtijëi fossa "manco drëc", dij l dutor Kostner che "chiche dij che l ie n test spezifich mé contra l coronavirus nuef, l Sars-Cov-2, pona mëntel. L test avisa muessa mo sauté ora, per i "fauc positifs" saràl n tel test permò te n valgun ani."

L "valor preditif"
Pu pona, sce l ne n’ie degun test aposta per l Sars-Cov-2, co possa pa pona l dutor Kostner dì che l resultat de Urtijëi sibe drët? - L vel tlo, tla statistica, l "valor preditif", da coche spiega Kostner. Per la dì n curt, sce te n raion iel deplù amalei, pona sarà l resultat da nterpreté de un n viers, sce te n auter raion iel manco amalei, pona sarà l resultat da nterpreté de n auter viers.
Te Gherdëina sàn, sà almanco i dutores, che l ie stat truep amalei de coronavirus nuef, i dutores cunësc la storia tlinica di pazienc de Gherdëina. "Sce n pazient dij che dala fin de fauré dl 2020 inant àl abù na nfluënza cun duc i sintoms dl coronavirus nuef y l resultea positif ai anticorps, che uel dì che l ie negatif al coronavirus y ie varì, sce l test di anticorps ie positif, pona pòssen ndeviné doi iedesc a savëi la doi cosses, storia tlinica y test, y nscila rati bën che l resultat de Urtijëi ne sibe nia dalonc dala realtà!" Nscila l dutor Kostner.
Nsciuma, la realtà de Gherdëina ie do la rata pitla, cun diescmile abitanc, i dutores ie pu prejënc sun l raion (excursus: guai a tuché i dutores de basa! ndr.), pona sài avisa coche l fova la situazion y sce l test possa avëi n resultat che ie drët, che spidlea la realtà tan che avisa. L ie pona nce da stlù ora che l testà positif de anticorps, la persona varida, ebe n auter coronavirus, mé per dì chël dl 2003, l Sars-Cov-1, che fova tla Cina y a Toronto: "Tanc de Gherdëina ie pa ntlëuta stac tla Cina y a Toronto?" se damanda l dutor Kostner. Per stlarì: un possa mustré su anticorps de n coronavirus che l ova bele abù dan vint y trënt’ani.

N ne se taca nia, ma n possa mpo ti l taché a d’autri
Simon Kostner dà da lecurdé che vester imunn ne uel nia dì che n ne possa nia ti taché l coronavirus a d’autri. N ne se taca nia, ma l possa mpo vester situazions ulache zachei possa ti dé inant l virus a terzi. L tleche pensé a na cësa de paussa: sce ala jënt de tëmp che ne n’ie nia plu autosufiziënta ti vëniel la sbevies dal ëur de bocia ju, che vën suiedes demez cun n fazulët che n tol pona a ti suië ju la sbevies a n auter. L nfermier che à anticorps ne se taca nia, ma l dà mpo inant l virus.
Zeche ie mo da junté: sce un resultea negatif pra n test di anticorps pona ne n’iel nia nscila che l ne à automaticamënter nia l coronavirus, l pudëssa bele vester amalà ma mo asintomatich, y nscila nce un che possa ti taché l virus a d’autri.

"Meton inant a verda dassënn!"
Kostner: "La va perchël inant de mëter dassënn a verda, de se tenì inant ala mesures de segurëza, de se curì l mus, la bocia y l nes, de se lavé la mans, de tenì ite destanzies de 2-3 metri, miec sce de 3 metri."

Ntant tulons su i resultac di test de Urtijëi coche n sëni positif. Coche zech’un à dit: "Stajon dalonc, per sté al plu prësc inò adum!"

David Lardschneider

FOTO: L dutor Simon Kostner, a man ciancia, y la duturëssa Cordula Weber.