La benedisciun dl tëmp

Data

14 de agost 2022

Galaria retrac

Grandeza scritura

riduci dimensione font aumenta la dimensione del font

Social

FacebookTwitterGoogle Bookmarks
Na usanza che manacia da jí a perde mo che vëgn plü atuala co mai - odüs ince i fac dles ultimes edemes
An incunta gonot porsones n pü’ ti agn che damana a ci moda che al ne n’é mai plü tratan l’isté la benedisciun dl tëmp, na vedla tradiziun cristiana a chëra che la jënt se sintî tan liada y cherdô. La respogna ciafasson te calonia; bunamënter ne s’la damana feter degügn – no paurs, no uniuns, no ostis; la dlijia ne cunta nia plü tan por la jënt. Sce an n’á te val’ ploanies nia podü lité le consëi de ploania por mancianza de candidac, spo ól di che la religiun á pordü importanza, an ne ti á nia plü tan crëta ala dlijia.

Perié por le dër tëmp
Le clima é incö daldöt fora de antapa, al fej le mat; al n’é nia plü normal. La colpa se ciafa la porsona – che pa zënza – ara se l’á tuta massa ala lisiria, á ma ciaré a so profit y nia ala sanité dla porsona, ara á dezipé l’aria cun sües industries, cun i auti, i milesc de joliers y fligri tl’aria, de vigni sort de fabrics spöda fora rüsc de tosseri che rovina les eghes y l’aier. Sëgn se presentëia la natöra le cunt y chël é bindebó saré. Do le gran vënt "Vaia" y les noveres, desdrüsc chefri y füc n gromun de bosch; al é mëisc che al é sura döta l’Europa n cialdun mat che sëcia i früc dla tera, paisc resta zënza ega, popolaziuns intieres sciampa dal cialt o mör da fan; cindetan se ascüra le cil, al mët man da tarlié, le tonn drumbla, al vëgn de dërtes dramades, granijores macëia i früc, rüs mëna podruns y paltan fora por vignes y ciampoprá, rogossies desfrata strades, punc y ciases y jënt. Sce la politica tol por purghé le clima indô ma de te’ dezijiuns adameses por ne i "fá nia me" ai gragn, spo arunse ciamó de majeri danns.
I paurs messâ chi agn vire da ci che al chersciô sön so lüch da paur; farina da cumpré ne ciafân nia y al ess mancé i scioldi, porchël depenôl döt dal tëmp sce la blâ garatâ y sce al chersciô pramí assá da ojoré i tiers y früc da mantigní la familia. Le paur confidâ döt tl Signur y porchël periâl ince tröp che le tëmp le daidass fá ite de bugn früc. Al â gran crëta tla religiun, al cherdô tl aiüt di sanc. Canche al manaciâ da gní temporai, messâ le mone debota jí a soné al tëmp, le prou jô te dlijia a benedí le tëmp. Sce al manaciâ d’aisciöda da gní la nëi a platoré jö la siara tla plü bela flu, spo gnôl soné ala nëi cun la gran ciampana; se temô i paurs che al gniss de nöt la broja, messâi jí a fá föm ala siara che ara ne dlaciass nia.

Prozesciuns por le tëmp
Por avëi le dër tëmp gnôl dales Antlés cina en la Santa Crusc vigni domënia da mëssagrana benedí le tëmp: "A fulgure et tempestate…"; sce al jô debojëgn gnôl tigní les ores por avëi le dër tëmp; al gnô a Badia lové la Santa Crusc y tigní na gran prozesciun sura la dlijia da La Crusc sö y sot Sas ia y fora en Col di Patenostri. A San Martin gnôl lové le Corp Sant de San Germano y a San Ciascian chël de San Ciascian; sce chësc ne joâ nia, gnôl porté a La Pli incër la taela la picia statua de Santa Maria dal Bun Consëi; ince chi da San Laurënz gnô ite La Pli en prozesciun a perié do le dër tëmp. Grana ê la crëta tl aiüt dl Signur, la jënt periâ tröp y ê sigüda che al jovass. Tles families dijôi vigni sëra la Corona y le jí vigni domënia nia ma un n iade a dlijia ê normal. La jënt fej püch adinfora che le tëmp fej gran dann, farina ciafon pö da cumpré, ince ega él intant assá y an ne ciafa te botëga. Miú perié por se stravardé adora assá da desgrazies impede dedô fá n dër pöde che jô püch. An spera che la jënt ciafes plü interes pur la religiun y i dais na man ales ploanies. Che jënt ti ais tres gran crëta al Sant da Oies por aumenté la fede cristiana.  (Lois Trebo)