Por capí sciöche le model paritetich dla scora ladina é nasciü, messunse sambëgn conscidré la storia intravaiada y dolorosa de chi agn. Ala fin dla secunda vera mondiala ê döt le Südtirol scassé sö da de vigni sort de tenjiuns, dificoltés y meseria, deache do i vint agn de ditatöra fascista, êl rové adalerch i agn de imperialism nazist. Ince i ladins gnê trac ia y ca, y patî süa pert de divijiuns, de sënn y de aspiraziun a oje plata y mëte man danü. Chël dla scora ê sambëgn
View the embedded image gallery online at:
https://www.lausc.it/atualite/27235-franz-vittur-le-proem-intendent-ladin-se-recorda#sigProId56a6f613a6
https://www.lausc.it/atualite/27235-franz-vittur-le-proem-intendent-ladin-se-recorda#sigProId56a6f613a6
Mëte adöm plü minunghes ne n’ê nia saurí, arati. Ci sort de clima politich y sozial êl pa inlaota ti raiuns ladins?
Da se gní n’êl daldöt nia saurí. Nia ma a livel politich istituzional, mo ince a livel de direziuns scolastiches y danter la popolaziun. La plaia lasciada zoruch dales Opziuns ê ciamó daverta, y le clima politich ê döt ater che apajé ia. Por respet dla democrazia impormó portada ite te nüsc raiuns, gnôl araté che la miú soluziun, por ci che reverda la scora, foss chëra da trá ite les families. Insciö él gnü metü a jí ai 26 de otober dl 1945, te düc i comuns ladins dla provinzia, na lita danter i capi familia che â mituns y mitans da mené a scora, por chirí fora danter scora todëscia o scora taliana. Feter düc i litadus s’á detlaré por la scora todëscia, y ai 15 de novëmber
â metü man l’ann de scora nü, por todësch, impó danter tröpes polemiches. Al é bëgn vëi che le gran problem da inlaota fô chël da cherié n consëns da pert dla popolaziun y da ciafé le sostëgn da pert dla politica. Mo al falâ sides un co l’ater. Y le Südtirol, intratan, ê rové sot la Talia. Da d’aisciöda dl 1946 á le Ministér dla Istruziun Publica mené adalerch n ispetur, Giovanni Nencioni, che ê n linguist y â na sensibilité particolara por les mendranzes linguistiches. Vijitan les scores di paisc ladins s’ál intenü dla particolarité y dla vitalité dl lingaz ladin, y al á ince odü ite tler che i ladins gnô plülere strumentalisá dai todësc, ester che ai n’ê nia todësc.
Intervista: Carlo Suani, por l’Intendënza ladina
Döta la intervista al pröm intendënt podëise ciafé t’La Usc di Ladins dl 31 de ma, olache Franz Vittur cunta dles desfidënzes y contrarietés devers la scora ladina da pert di rapresentanc politics y dles bastuns danter les rodes che la scora ladina á albü y salpü da tigní fora cina incö.
Da se gní n’êl daldöt nia saurí. Nia ma a livel politich istituzional, mo ince a livel de direziuns scolastiches y danter la popolaziun. La plaia lasciada zoruch dales Opziuns ê ciamó daverta, y le clima politich ê döt ater che apajé ia. Por respet dla democrazia impormó portada ite te nüsc raiuns, gnôl araté che la miú soluziun, por ci che reverda la scora, foss chëra da trá ite les families. Insciö él gnü metü a jí ai 26 de otober dl 1945, te düc i comuns ladins dla provinzia, na lita danter i capi familia che â mituns y mitans da mené a scora, por chirí fora danter scora todëscia o scora taliana. Feter düc i litadus s’á detlaré por la scora todëscia, y ai 15 de novëmber
View the embedded image gallery online at:
https://www.lausc.it/atualite/27235-franz-vittur-le-proem-intendent-ladin-se-recorda#sigProId56a6f613a6
https://www.lausc.it/atualite/27235-franz-vittur-le-proem-intendent-ladin-se-recorda#sigProId56a6f613a6
Intervista: Carlo Suani, por l’Intendënza ladina
Döta la intervista al pröm intendënt podëise ciafé t’La Usc di Ladins dl 31 de ma, olache Franz Vittur cunta dles desfidënzes y contrarietés devers la scora ladina da pert di rapresentanc politics y dles bastuns danter les rodes che la scora ladina á albü y salpü da tigní fora cina incö.