- T'es chilò:
- Home
- Valedes
- Gherdeina
Gherdeina
16 de jugn 2020
N logo nuef per l Cor
Cor di Jëuni de Urtijëi: for mo i medemi, ma l logo ie nuef:passa vint ani ova ntant l vedl logo, śën àn ulù l mudé. L cunsëi à danter una na senteda virtuela y l’autra cris ora la tle de vidula cuecena cun doi musc, coche logo nuef per l Cor di Jëuni de Urtijëi. La ncëria ti ie unida data a Jan Moroder, che ie stat bon de mëter tla pratica nosc dejidere de n sëni de recunescimënt modern, jëunn y saurì da se lecurdé. Speron che l se lasce inò tò su var per var l’atività, per pudëi inò s’la ...
15 de jugn 2020
N lere priculëus ie unì pià dai carabinieri de Urtijëi
L se ova scundù tla valedes de Südtirol, P.H. zitadin dla Slovachia nasciù tl 1985, che do plu rubaries tla Republica Slovaca, ie mucià y ne fova nia plu da abiné. Bën puec se ëssa nmaginà che l ciulier bunac che laurova te n hotel cunesciù a Ciastel fossa perdrët n criminel priculëur che ti ie mucià ala giustizia, che, cun gran viulënza y se nuzan nce de ermes da stlupeté à fat d’uni sort de ladraries, Te na rapina de nuvëmber ti fova l lere sautà ite a na lodnera de na butëiga de roba da ...
14 de jugn 2020
Chi se lecorda pa mo? - Rudi y Felix
Tl tëmp dl coronavirus se à truep tla vita culturela fermà. Mëter a jì n cunzert o purté dant n teater ne n’ie al mumënt belau nia mesun. Mpo à la Lia dl Teater de Urtijëi laurà dassënn y à cialà de pité velch ai apasciunei. Ora dl archif àn tëut i pitli filmac plajëui cun Rudi y Felix, de blòta pitla stories da rì, purtedes dant cun gran savëi dai doi atëures. Dut cant tla rujneda ladina de Gherdëina. Felix Mussner da Bataian y Rudi Kostner da Zaramin (mort true’ massa abenëura) à cun l aiut ...
13 de jugn 2020
Erwin Kostner inant trainadëur
Cun gran plajëi lascia l HC Gherdëina a l savëi che Erwin Kostner da Zaramin de Urtijëi sarà nce tla sajon che vën l trainadëur dl HC Gherdëina. Kostner ie bele da truep ani incà, do si gran cariera da jugadëur, trainadëur de plu scuadres. L à danter l auter alenà a Thurgau y sun Renon, ma nce la Naziunela Under 20 dla Talia. Erwin Kostner ie zënzauter la persona adateda per cialé de n svilup sun mesura di jugadëures dl HC Gherdëina, cun n uedl particuler nce ai jëuni. FOTO: L trainadëur dl HC ...
13 de jugn 2020
L Café Surëdl a Urtijëi
Coche savëis ie l Café Surëdl na strutura soziela reabilitativa, che ti dà da lëur a persones cun deficulteies desferëntes. L fin de chësc proiet ie de ti dé l mesun de mparé tl ciamp dla gastronomia, ti pitan tl medemo mumënt n sustëni pedagogich y soziel.Do tratatives cun la direzion dla Cumenanza Cumprensoriela Salten-Scilier ons laurà ora n program nuef y n orar nuef de giaurida, che nes dà l mesun de lauré cun gran prufesciunalità tla mesures reabilitatives y tl medemo mumënt nce de pité n ...
11 de jugn 2020
Ulà ie pa nosta rondules? - Jon a les crì
N proiet dla scola ITE a Urtijëi deberieda cun la Grupa per la Defendura di Uciei de Gherdëina. L’ansciuda ie tlo, ma te truep luesc màncel n ucel bënulù da duc, la rondula. Bele da giut incà savons che l habitat di uciei de migrazion vën purtruep for mënder y mënder, nsci nce chël dla rondules. Leprò vën mo l smendramënt massif dla cumpëida de nsec, si spëisa prinzipela.
Na grupa che se cruzia dla rondules
Tl ITE Raetia de Urtijëi se à na pitla grupa metù adum per jì, ntan si tëmp liede, a ...
10 de jugn 2020
Chemun: lauda ai Destudafuech
Nstadì iel stat senteda de Chemun a Urtijëi. Coche da tradizion dà l Cunsëi de Chemun pro l cont finel di Destudafuech de Urtijëi, nscila nce dan otodì per l cont cunsuntif 2019. Da pert dl ambolt y de dut l Cunsëi iel unit na lauda y n rengraziamënt de cuer per i Destudafuech, per si lëur de ulentariat tan mpurtant per la cumenanza. Record de ntervënc di Destudafuech Ntan l ann passà à i Destudafuech de Urtijëi metù su n record nuef de ntervënc, bën 92 de ndut, cun 36 mé pervia dla gran ...
10 de jugn 2020
Chemuns che sustën la families
Tres la assessëures per l soziel, che fej ënghe pert dla scumenciadiva FamiLiam, iel unì dat ite ti trëi Chemuns de Gherdëina na mozion per na deliberazion de mascima per n chemun a mesura de familia, che sustënie la families. La delibera ie unida data pro da dui trëi i Cunsëies de Chemun, ala fin de fauré y prims de merz a Urtijëi y S. Cristina, śën nce te Sëlva. FamiLiam ie na rë de cunlaurazion danter plu lies, grupes y istituzion che à da n fé y se tol a cuer la cuestions dla familie.La ...
08 de jugn 2020
N mei plu ciaut
Tëmp y temperatures ntan l mëns de mei te Sëlva, museredes te na luegia a 1.595 metri de autëza. L mëns de mei 2020 ie stat scialdi plu ciaut che chël dl ann passà, cun 9,21 C° de mesana, permez ala mesaria de 5,93 C° dl 2019, y nscila de 3,28 C° sëura la temperatura dl mëns de mei dl ann passà. L mei de chëst ann ie n con’ de temperatura mpo stat mpue’ sot ala mesana di ultimi carant’ani. L di plu frëit éi muserà ai 1. dl mëns, cun na mesana de 5,16 C°, y na minima ai 3 de mei de -2,00 C°. L ...
07 de jugn 2020
Urtijëi: raion vërt pra la Cësa de Paussa
L Cunsëi de Chemun de Urtijëi à dat pro l proiet de mascima per »l ressanamënt y la sistemazion dl raion vërt sëura la garasc sun Plaza dla Stazion a Urtijëi«. Da coche spiega l ambolt de Urtijëi Tobia Moroder, che se cruzia dla scumenciadiva, »iel bele da plu ani incà l problem che la spersa de vërt danter la Cësa de Paussa y la locomotiva, che ie sëura la garasc, streva. Perchël vàla de zaré su dut chël tòch, per ruvé pra la ijula-zion, che ie da fé da nuef. Oradechël iel da ti dé la drëta ...
06 de jugn 2020
Urtijëi: mubilia nueva te Scola Mesana
L Cunsëi de Chemun de Urtijëi à dat pro l proiet de mascima per la mubilia dedite per l ressanamënt dla Scola Mesana Ladina tla Streda Rezia a Urtijëi. La persona de referimënt che se cruzia tlo ie la vizeambolta Lara Moroder. Te Scola Mesana vëniel metù ite da nuef te duta la tlasses gran pert di stuei y dla mëises per sculeies y nsenianc. Pona uniràl metù ite te scola na lingia de castli y sëuraprò mo castli aposta da dsaré, l vën oradechël fat ite da nuef l ufize de secretariat. Nueva sarà ...
05 de jugn 2020
La band "Spandi", na grupa jëuna nueva de Gherdëina
»Spandi«, na parola che univa tëuta su per i ani setanta-otanta per descrì zeche de bel, ala ngranda. Ajache chësta parola ne vën nia plu tëuta ca al didancuei, dantaldut dai jëuni, se à Simon Rabanser mpensà de ti dé propi chësc inuem a si grupa nueva, la band »Spandi«. Da udëi y da audì ntant sun i social media. Simon Rabanser sona l’armonica y da n valgun ani incà nce l tlavier. Dan mpue’ passa n ann àl metù su na grupa nueva, chiran ora jëuni de si età, che sona ënghe bele da plu ani incà n ...
04 de jugn 2020
"Sun cie me ncunforti pa l plu?"
Passa cënt studënc y studëntes dl ITE Raetia de Urtijëi ova respundù, mo ntan l lock down, ala dumanda: »Sun cie me ncunforti pa l plu canche chësta situazion tan ria sarà fineda?«
Per La Usc di Ladins ons trat adum la cosses che i jëuni y la jëunes à nunzià l plu suvënz. Te chël/a che conta iel laite zeche de duc chëi che à scrit: »Me ncunforte a udëi inò mi cumpanies!« Chësta ie la resposta che i jëuni à dat l plu suvënz. Ma i à nce auzà ora la ueia de se muever inò, de fé atività de tëmp ...
03 de jugn 2020
Gherdëina: garejedes de Copa dl Mond ufizieles
La garejedes de Copa dl Mond de schi alpin sun l purtoi Saslonch sarà n vënderdi ai 18 de dezëmber l superG y n sada ai 19 de dezëmber la libra La Federazion Nternaziunela de Schi FIS à l’ena passeda fat ora l calënder dla sajon dla garejedes de Copa dl Mond de schi alpin 2020-2021. La senteda ie per l prim iede unida fata tres videocunferënza, pervia dl coronavirus. Tlo iel nce unì fat ora canche l sarà la doi garejedes de Gherdëina: l superG sarà n vënderdi ai 18 de dezëmber, n sada ai 19 de ...
02 de jugn 2020
Coronavirus: vijita isituziunela de Thomas Widmann
N juebia dl’ena passeda iel unit adalerch tl Zënter de Prim Aiut de Soplajes na delegazion cun l assessëur Widmann y l diretëur dla Sanità Florian Zerzer per ti cialé coche la va cun la nrescida n con’ dl coronavirus permò nvieda via. Prejënc nce i ambolc de Gherdëina. Coche repurtà te La Usc di Ladins se tràtel, pra la nrescida epidemiologica te Gherdëina n con’ dl Covid-19, la malatia gaujeda dal coronavirus nuef, de na scumenciadiva deberieda dl Assessorat provinziel per la Sanità, l’Azienda ...
31 de mei 2020
L svilup dl coronavirus te Südtirol
L dutor Giuliano Piccoliori à metù a despusizion de La Usc di Ladins n valguna tabeles che ël à fat, n con’ dl svilup dl coronavirus te Südtirol.Damprovia iel sun la trëi tabeles da udëi l svilup di tampons positifs ntan i ades doi mënsc passei, pona tanc che ie morc y tanc che ie stac te terapia ntensiva ti spediei de Südtirol. L tëmp che l dutor Piccoliori à scrit su plu avisa ie dai 25 de merz inant. Cieche toma riesc tl uedl – per fertuna – ie che da duta trëi la tabeles vëniel ora coche i ...
30 de mei 2020
Ponc de ududa
Ponc de ududa mustrei su dal Lizeum d’Ert Cademia y dala Scola prufesciunela per l artejanat artistich de Urtijëi. N ressumé de lëures y proiec fac via per l ann de scola. Da udëi mo nchin a n dumënia ai 31 de mei. L ne n’ie nia stat n ann de scola coche n auter, chël da chëst ann, davia che per gauja dl coronavirus àn messù stlù la scoles passa trëi mënsc dant. Truep proiec ie nsci restei a mesa streda, nia stluc ju defin, truepa prejentazions – tlo y oradecà – ne n’à nia pudù unì fates. N à ...
30 de mei 2020
I capuzineri dala varëtes
Ti prim cin’-sies dejeneies dl Nuefcënt se lecòrden coche via per l’ena dan Pasca de Mei univa a pe ite per nosta valeda, tlaman te uni cësa, i capuzineri di cunvënc de Tluses, per nëus mëndres cunesciui coche i capuzineri dala varëtes. I ova scumencià a jì a petlé, do che ala fin dl 1800 ova la gran eghes per plu iedesc (tl 1882–1885–1888 – 1893 y dantaldut ai 9 de agost dl 1921) zarà nce a Tluses cëses y puenc, dlutian la pertes plu basses, nsci che nce la dlieja y i cunvënc ntëurvia fova n ...
28 de mei 2020
La Rondula da Nuet
N ucel che ie unì udù te Gherdëina nstadì ie veramënter zeche d’extra. L se trata de na Rondula da Nuet (»Ziegenmelker« per tudësch, »Succiacapre« per talian), n ucel scialdi rer, che ie de regula mé tl raion da Bulsan juvier nchin Salurn. L culëur ie ros-grisc, acioche l posse se ascuender via per l di, canche l sta bel chiet. Permò de nuet vàl a ciacia, l maia pavëi da de nuet. Canche la Rondula da Nuet cianta, for dan jì a ciacia, seméiel belau de audì n tel crot. La fotografia ie dl jëunn ...
27 de mei 2020
"Tan rie iel pa a sté a cësa?"
Passa cënt studënc y studëntes dl ITE Raetia de Urtijëi ova respundù, mo ntan l lock down, ala dumanda: »Cie me à pa sapù l plu rie a sté a cësa te chësta enes de coronavirus?«Per La Usc di Ladins ons trat adum la cosses che i jëuni y la jëunes à nunzià l plu suvënz. Te chël/a che conta iel laite zeche de duc chëi che à scrit: L aspet positif A sté a cësa iel stat y iel inant zeche de pesoch. Ma do doi mënsc me éi de cër’ velch nce usà ala situazion. Per fertuna ovi for zeche da fé: l fova ...
